Κλασσική εποχή αλλεργίας, όπως είναι γνωστό, είναι η άνοιξη με τις γύρεις. Οι άλλες εποχές του χρόνου, αν και δεν προκαλούν στον ίδιο βαθμό αλλεργικές εκδηλώσεις, δεν παύουν να είναι πρόβλημα για ορισμένα αλλεργικά άτομα.

Το φθινόπωρο, επειδή ο Σεπτέμβριος συνδυάζεται με την έναρξη του σχολικού έτους και ο Οκτώβριος με το Νοέμβριο με τα πρώτα κρύα, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή για τα αλλεργικά άτομα, και κυρίως τα παιδιά.

Τα ακάρεα

Τα κυριότερα αλλεργιογόνα είναι τα ακάρεα, που ευδοκιμούν μέσα στην σκόνη των κτιρίων. Η ύπαρξή τους, μάλιστα, δεν εξαρτάται από το πόσο καθαρός είναι ο χώρος! Η σχετικά υψηλή θερμοκρασία και η υγρασία είναι οι πλέον κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν τα ακάρεα.

Στο σχολείο

Είτε το παιδί αρχίζει είτε ξαναγυρίζει στο σχολείο, περνά πολλές ώρες μέσα στο σχολικό κτίριο. Οι πολλές ώρες την ημέρα στην τάξη, και η διάρκεια του σχολικού έτους, κάνουν το σχολείο "δεύτερο σπίτι". Ενδο-οικιακά αεροαλλεργιογόνα υπάρχουν στην αίθουσα διδασκαλίας.

Τα κυριότερα αλλεργιογόνα του σχολείου είναι τα ακάρεα, που ευδοκιμούν μέσα στην σκόνη των κτιρίων. Η κατασκευή των σχολικών κτιρίων, ειδικά των καινούργιων, φαίνεται πως συντελεί στην μεγάλη έκθεση, και περαιτέρω στην ευαισθητοποίηση, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αλλεργικών συμπτωμάτων. Γενικά, τα παράθυρα που συχνά είναι κλειστά, ή ακόμα λόγω κατασκευής δεν ανοίγουν, οι μοκέτες ή τα χαλιά, και, βασικά, τον χειμώνα η θέρμανση, είναι παράγοντες για να ευδοκιμήσουν τα ακάρεα. Έτσι, τον Σεπτέμβρη οι αίθουσες διδασκαλίας, αλλά και τα γραφεία των διδασκόντων, καθώς για πολύ καιρό έχουν παραμείνει κλειστά, περιέχουν, σε κατά πολύ μεγαλύτερους αριθμούς, ακάρεα και άλλα ενδο-οικιακά εισπνεόμενα αντιγόνα.

Όπως είναι εύλογο, μόνον αλλεργικά άτομα, τα οποία όμως είναι ευαισθητοποιημένα προς τα ακάρεα, μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα αλλεργίας, όπως ρινίτιδα, άσθμα, ή έξαρση του αλλεργικού εκζέματος. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι έτσι εξηγείται, πιθανότατα, η εμφάνιση, των λεγομένων, "επιδημιών κρυολογήματος", χωρίς πυρετό, μόλις ανοίγουν τα σχολεία. Στην ουσία δηλ. πρόκειται για φαινόμενα αλλεργίας με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας, ή/και άσθματος, όπως, λ.χ., πολλαπλά φτερνίσματα, ρινική καταρροή, μπουκωμένη μύτη, βήχας, κα.

Στο σπίτι

Αλλά, δεν είναι μόνο ο χώρος του σχολικού κτιρίου που έχει ακάρεα. Μέσα στο ίδιο το σπίτι υπάρχουν ακάρεα: στο στρώμα, στα μαξιλάρια, στα έπιπλα, στις κουρτίνες, στα χνουδωτά παιδικά παιγνίδια, κα. Με άλλα λόγια, το σπίτι είναι γεμάτο ακάρεα, γι' αυτό και ονομάζονται ακάρεα της οικιακής σκόνης. Η ύπαρξή τους, μάλιστα, δεν εξαρτάται από το πόσο καθαρό είναι το σπίτι! Η σχετικά υψηλή θερμοκρασία και η υγρασία είναι οι πλέον κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθούν τα ακάρεα.

Προφανώς, αν υπάρχουν χαλιά ή μοκέτες εκεί τα ακάρεα "λιμνάζουν", διότι δεν είναι εύκολο να τα εξαφανίσει κανείς με την καθαριότητα του σπιτιού. Με το τέλος του καλοκαιριού, λοιπόν, εκτός από το σχολείο, αλλάζει και το παιχνίδι. Τέλος, η ανεμελιά οι αυλές και το έξω! Τόσο ο ψυχρός καιρός και τα πρωτοβρόχια όσο και τα διαβάσματα φέρνουν τα παιδιά μέσα στο σπίτι, άρα σε έκθεση στα ακάρεα.

Οι μύκητες

Εκτός από τα ακάρεα, άλλο αίτιο αλλεργιών του φθινοπώρου, είναι οι μύκητες. Μύκητες, βέβαια, αναπτύσσονται σε κλειστούς, μη καλώς αεριζόμενους χώρους, όπου υπάρχει υγρασία. Αυτό, ίσως, ισχύει και για τα σχολεία, όταν ανοίγουν, μετά από πολύ καιρό που έχουν παραμείνει κλειστά, χωρίς να αερίζονται. Πολύ συχνά, οι μύκητες αναπτύσσονται στα υπόγεια, στις αποθήκες, αλλά και οπουδήποτε υπάρχει υγρασία, όπως π.χ. όταν στάζουν τα υδραυλικά του σπιτιού, κα.

Μύκητες, αν και σπανίως, είναι ενδεχόμενο να υπάρχουν στην τάξη, αν υπάρχει υγρασία (σε αυξημένα επίπεδα) ή διατηρούνται φυτά. Οι μύκητες του περιβάλλοντος (εξωτερικοί χώροι) αυξάνονται το Φθινόπωρο (ειδικά με την υγρασία, πεσμένα νωπά φύλλα, κτλ). Με τον αέρα, όμως, εισέρχονται μέσα στα δωμάτια. Αν, μάλιστα, ο αερισμός δεν είναι καλός, όπως π.χ. στις κατασκευές με παράθυρα που δεν ανοίγουν, και αυτό είναι συχνό με τις νέου τύπου οικοδομές, είναι επόμενο να αυξάνουν οι μύκητες μέσα στο κτίριο, μετά την βροχή. Η σημασία των μυκήτων έγκειται κυρίως στο άσθμα, όπου σε ευαισθητοποιημένα άτομα, οι κρίσεις άσθματος είναι βαρύτερες.

Τα κατοικίδια

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αναφέρονται συμπτώματα μόνον όταν το παιδί είναι στο σχολείο και εξαφανίζονται, "ως δια μαγείας" στο σπίτι, τα σαββατοκύριακα, και, για μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά τις διάφορες περιόδους των σχολικών διακοπών. Εδώ, όπως είναι προφανές, δεν πρόκειται για εποχιακή αλλεργία, μολονότι εμφανίζεται το Φθινόπωρο! Πολλές φορές, έχει αποδοθεί, αβασάνιστα, σε ... σχολικές δυσκολίες! Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση υπάρχει πιθανότητα αλλεργίας στη γάτα, ή και άλλα κατοικίδια ζώα. Τα χαλιά και, περισσότερο, η μοκέτα (επειδή είναι δύσκολο να απομακρυνθεί, για να καθαριστεί), "ελλιμενίζουν", όχι μόνον τα ακάρεα, αλλά και, τα αντιγόνα από τα διάφορα οικιακά ζώα. Το αντιγόνο μεταφέρει ο ιδιοκτήτης του ζώου, στην ενδυμασία του, και "φορτώνει" τον χώρο. Της γάτας, δε, το αντιγόνο παραμένει, στους τοίχους, για 4-5 μήνες μετά τον καθαρισμό του χώρου, απομάκρυνση χαλιών, κτλ. Είναι περιττό, συνεπώς, να τονιστεί ότι απαγορεύεται η είσοδος κατοικίδιων, ή άλλων ζώων, στο σχολείο, ακόμα και για λόγους ...εποπτικής διδασκαλίας, όταν υπάρχει στο σχολικό κτίριο, έστω και ένα, άτομο (είτε στο θρανίο, είτε στην έδρα) με αλλεργία προς τα ζώα.

Οι χημικές ουσίες

Εκτός από τα παραπάνω ενδοοικιακά εισπνεόμενα αντιγόνα του περιβάλλοντος, αναπνευστικά συμπτώματα στο σχολείο μπορεί να προκαλέσουν διάφορες χημικές ουσίες, όταν εισπνέονται. Για παράδειγμα, οι έντονες οσμές από τα απορρυπαντικά, ή τα εντομοκτόνα, ή διάφορες χημικές ουσίες (στα πειράματα, κατά το μάθημα της Χημείας), προκαλούν σε διάφορα άτομα ξηρό, ερεθιστικό βήχα ή ακόμα και ασθματικό παροξυσμό. Τέλος, τόσο η κιμωλία, όσο και οι μαρκαδόροι (η "μοντέρνα" κιμωλία), έχουν ενοχοποιηθεί τόσο για την έξαρση αλλεργικού τύπου συμπτωμάτων από το ανώτερο αναπνευστικό, όσο και για παροξυσμούς άσθματος.

Η γύρη και τα ζιζάνια

Όλα τα προηγούμενα έχουν σχέση με την παραμονή μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας και τα ενοχοποιούμενα αλλεργιογόνα του εσωτερικού χώρου. Η άνοιξη (όπως έχει ήδη αναφερθεί) είναι η, κύρια, εποχή της γυρεοφορίας και, επομένως, της εποχιακής αλλεργικής ρινίτιδας, αλλά, και του εποχιακού άσθματος. Τα πιο συχνά αίτια, στην χώρα μας, είναι οι γύρεις της ελιάς, τα γρασίδια, και το περδικάκι. Από τα μέσα, όμως, του καλοκαιριού μέχρι και το Φθινόπωρο κυριαρχούν οι γύρεις από τα αγριόχορτα (ζιζάνια). Άρα, άτομα αλλεργικά προς τα ζιζάνια, μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα, δηλ. ρινίτιδα ή και άσθμα. Αυτό σημαίνει δυσκολία τις ώρες του διαλείμματος και όχι "ημιανάπαυση" από τις διδακτικές ώρες. Επιπλέον, αυτό μπορεί, δυστυχώς για μερικά παιδιά με άσθμα, να απαιτεί απαλλαγή από το μάθημα της Γυμναστικής ή την αποχή τους από διάφορες αθλοπαιδιές στην αυλή του σχολείου.

Το τσιγάρο

Βγαίνοντας, όμως, για διάλειμμα παραμονεύει ένας άλλος χρόνιος εχθρός: το τσιγάρο! Εκτός των όσων άλλων που προκαλεί το κάπνισμα, επιδεινώνει χωρίς την παραμικρή αμφιβολία και το άσθμα. Ειδικά, αυτό αναφέρεται για τις εφηβικής ηλικίας μαθήτριες, που καπνίζουν περισσότερο από τα αγόρια. Γενικά, η εφηβεία με την "πειραματική" διάθεση, που την διέπει, ωθεί πολλά παιδιά στο να δοκιμάσουν το τσιγάρο. Η εποικοδομητική επαγρύπνηση, με την σωστή ενημέρωση στο σχολείο, σε συνδυασμό με την διαρκή υπενθύμιση, θα αποτρέψει τελικά τον εθισμό που προκαλεί το κάπνισμα, και, επομένως, τις μελλοντικές βλαπτικές του, για την υγεία, συνέπειες.

Άσθμα & αλλεργική ρινίτιδα

Το άσθμα είναι η κυριότερη αιτία απουσιών!
Όμως, όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, η κυριότερη αιτία μειωμένης σχολικής απόδοσης είναι η αλλεργική ρινίτιδα! Η μπουκωμένη μύτη, που προκαλεί η αλλεργική ρινίτιδα, διαταράσσει τον νυχτερινό ύπνο. Το αποτέλεσμα είναι ότι την επομένη ημέρα το παιδί αισθάνεται κουρασμένο και έχει υπνηλία. Υπνηλία, επίσης, προκαλείται και από ορισμένα αντιαλλεργικά (αντιϊσταμινικά) φάρμακα. Αντίθετα, τα αποσυμφορητικά προκαλούν νευρικότητα και κάποιο είδος υπερκινητικότητας. Τόσο η υπνηλία όσο και η νευρικότητα είναι αίτια μειωμένης σχολικής απόδοσης.

«Θάλασσα, χινοπωριάτικη γλύκα, φωτολουσμένα νησιά, διάφανο πέπλο από ψιλή βροχούλα που έντυνε την αθάνατη γύμνια της Ελλάδας»
Ν. Καζαντζάκης, Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

Δυστυχώς όμως, αυτό δεν ισχύει στα άτομα που υποφέρουν από αλλεργίες το Φθινόπωρο, διότι τα συμπτώματα δεν αφήνουν κανένα να χαρεί τη «χινοπωριάτικη γλύκα». Συνεπώς, η σημασία της φθινοπωρινής αλλεργίας δεν έγκειται μόνον στην μειωμένη σχολική απόδοση, αλλά κυρίως στις επιπτώσεις της αλλεργίας στην ποιότητα ζωής!

 Τεύχος 3, Περιοδικό My Life