Ο παιδικός νους, επεξεργάζεται ερεθίσματα τόσο από το εσωτερικό σώμα, όσο και από το εξωτερικό περιβάλλον, με το οποίο αλληλεπιδρά. Τα ερεθίσματα αυτά, θα αποτελέσουν αργότερα τα δομικά στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού.
Η από μέρους μας έγκαιρη κατανόηση των ερεθισμάτων του παιδιού, αλλά και η σωστή επικοινωνία μαζί του, είναι τα κλειδιά τόσο για τη γλωσσική ανάπτυξή του, όσο και για τη δημιουργία μίας ασφαλούς εικόνας εαυτού, μίας από τις σημαντικότερες παραμέτρους που θα καθορίσει τη μετέπειτα συναισθηματική του εξέλιξη, αλλά και τη μελλοντική του επιτυχία στο σχολείο και αργότερα στην κοινωνία, ως υπεύθυνο και συναισθηματικά ώριμο πρόσωπο.
Επιπρόσθετα, η καλή επικοινωνία με τα παιδιά μας βοηθά στο να οργανώσουμε την καθημερινότητά μας, με τρόπο που να ταιριάζει στον οικογενειακό προγραμματισμό και την ολοκληρωμένη φροντίδα των αναγκών των παιδιών μας.
Ορισμένες τεχνικές που εξυπηρετούν τον παραπάνω σκοπό και ενισχύουν αποτελεσματικά τη σύνδεση και την εγγύτητα, είναι οι εξής:
Αργή, απλή και συναισθηματικά τονισμένη ομιλία στο επίπεδο βλεμματικής επαφής με το παιδί
Χρησιμοποιήστε μικρές προτάσεις με απλό λεξιλόγιο και μιλάτε αργά και καθαρά. Ένα παιδί τριών ετών, μπορεί να χρησιμοποιεί σύντομες προτάσεις. Εμπλουτίστε τη λεκτική του εμπειρία προσθέτοντας επίθετα ή αντωνυμίες, αναπτύσσοντας έτσι το λεξιλόγιό του. Ενθαρρύνετε την προσπάθειά του για αλληλεπίδραση και επικοινωνία. Αφήστε το παιδί να δείξει αυτό που θέλει και υποστηρίξτε το κι εσείς με λέξεις. Δώστε προσοχή στα σημάδια που σας δίνει και συσχετίστε συμπεριφορές. Δείξτε ενδιαφέρον και ενθουσιασμό σε αυτό που λέει. Τα παιδιά αντιδρούν θετικότερα σε καθοδήγηση που έχει μαλακό και ενθουσιώδη τονισμό και χροιά φωνής. Σε κάθε περίπτωση, δώστε χρόνο και ευκαιρία στο παιδί να σκεφτεί και να αποκριθεί.
Χρησιμοποιήστε κοινωνικά αποδεκτούς και θετικούς τρόπους επικοινωνίας
Επικοινωνήστε προκειμένου να μεταφέρετε ένα μήνυμα που το παιδί θα κατανοήσει. Η επικοινωνία είναι μία ανθρώπινη ανάγκη και αποτελεί μέρος της κοινωνικότητας ενός ατόμου. Σκεφθείτε ότι εκτός από τα λόγια μπορείτε να συνοδεύσετε τον τρόπο επικοινωνίας με εκφράσεις προσώπου, νοήματα, προσωδία ή στοιχεία σωματικής έκφρασης, που υποδεικνύουν και υποστηρίζουν τις προθέσεις και τη διάθεσή σας. Αντικαταστήστε τις εκφράσεις του «μην…», σε «θα ήθελα να…», ώστε να βοηθάτε την αντιληπτική κατανόηση της πληροφορίας από τον παιδικό εγκέφαλο. Έτσι δείχνετε ότι δεν δίνετε εντολές, αλλά ότι έχετε διάθεση να επικοινωνήσετε θετικά.
Παρατηρήστε. Δώστε επιλογές. Βρείτε τρόπους διαπραγμάτευσης
Στην παιδική ηλικία, η εστιασμένη προσοχή (παιχνίδι, «θέλω») είναι αρκετά δύσκολο να μετακινηθεί. Μετά τον τέταρτο χρόνο της ζωής, το παιδί αποκτά συνήθως την ικανότητα να εστιάζει σε ένα παιχνίδι για παραπάνω από μερικά λεπτά και να παρακολουθεί δύο ή περισσότερα πράγματα ταυτόχρονα. Αυτή είναι και η ηλικία που μπορούμε να προσφέρουμε επιλογές σε ένα παιδί. Πχ «Θα ήθελες χυμό ή φρούτο;», «Τι θα ήθελες να κάνεις πρώτο, να κάνεις το μπάνιο σου ή να πλύνεις τα δόντια σου;», «Θα ήθελες να φορέσεις το κόκκινο ή το μπλε μπλουζάκι σου;». Ενισχύστε την επιλογή δραστηριοτήτων με νοήματα και τη γλώσσα του σώματος, ή δείχνοντας τις λύσεις με τα χέρια σας (π.χ. τα μπλουζάκια).
Πειραματιστείτε στην επικοινωνία και επαναπροσδιορίστε την προσέγγισή σας
Μαγνητοφωνήστε για λίγα λεπτά την επικοινωνία με το παιδί σας. Αργότερα, ακούστε με ησυχία και προσοχή το απόσπασμα και διαπιστώστε ποιο μοτίβο επικοινωνίας ακολουθείτε: Πόσο και πότε μιλάτε, προστάζετε, παροτρύνετε, παρακαλείτε; Πώς απαντά και πώς επικοινωνεί το παιδί σας;
Αποφασίστε πόσο αποτελεσματική είναι η επικοινωνία σας και σκεφθείτε τυχόν διορθωτικές κινήσεις, που θα τη διευκολύνουν στο μέλλον.
Μιλήστε για τις σκέψεις και τα συναισθήματα
Παρατηρήστε και εκφράστε τα δικά σας συναισθήματα, αλλά και αυτά του παιδιού σας. Μιλήστε με σαφήνεια κι ειλικρίνεια για τις σκέψεις σας, βοηθώντας το παιδί να αναγνωρίσει την γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων, αλλά και την προσδοκία από ενέργειες και πράξεις.
Διαβάστε του παραμύθια
Όταν το μικρό σας φτάσει στο στάδιο της φανταστικής σκέψης (μετά τα δύο έτη), μπορείτε να μοιράζεστε μαζί του μαγικές στιγμές με την ανάγνωση παραμυθιών. Τα παραμύθια κεντρίζουν τη φαντασία του νου και μιλούν συμβολικά για τις συμπεριφορές, τις σχέσεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων. Μέσα από τις ιστορίες, τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα την πραγματικότητα και να εντάξουν στην αντίληψή τους μοτίβα συμπεριφορών. Συζητήστε μαζί του για τις αποδεκτές και τις μη αποδεκτές συμπεριφορές, για τις συνέπειες και τα αισθήματα που προκαλούν στο ίδιο και στους άλλους ανθρώπους.
Εργαλεία 
