Με τον ίδιο τρόπο που οι άνθρωποι, οι κουλτούρες και οι γλώσσες αλλάζουν από χώρα σε χώρα, έτσι συμβαίνει και με τις ομάδες αίματος. Αυτό σημαίνει ότι μερικοί τύποι είναι πιο κοινοί σε ορισμένες εθνικές ομάδες και παρά το γεγονός ότι αυτές οι ομάδες αναμιγνύονται περισσότερο καθώς οι άνθρωποι μετακινούνται από την μια άκρη της γης στην άλλη, είναι πιθανό να διαπιστώσουμε πώς οι ομάδες αίματος διαφέρουν από πληθυσμό σε πληθυσμό.
Η ομάδα Ο είναι η παλαιότερη των ομάδων αίματος. Πίσω στην Λίθινη εποχή, κάθε άνθρωπος είχε ομάδας αίματος Ο και σήμερα αυτή είναι η πιο κοινή ομάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Το γεγονός ότι οποιοσδήποτε μπορεί να λάβει αίμα από ομάδα Ο αντανακλά το γεγονός ότι όλες οι άλλες ομάδες αίματος προέρχονται από αυτήν.
Η ομάδα Α, η δεύτερη παλαιότερη ομάδα αίματος, εμφανίστηκε περίπου την περίοδο 25000-15000 π.Χ., όταν μεγαλύτεροι ανθρώπινοι εποικισμοί εμφανίστηκαν καθώς αναπτυσσόταν η γεωργία. Κάποιος μπορεί να βρει πολλούς ανθρώπους με ομάδα Α στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αυτή είναι η πιο κοινή ομάδα στη Νορβηγία, στην Δανία, στην Αυστρία , στην Αρμενία και στην Ιαπωνία.
Η ομάδα Β είναι υψηλή στις κοινότητες της Ασίας, όπου περίπου το ένα τέταρτο των ανθρώπων μοιράζονται αυτή την ομάδα αίματος. Κάνει την εμφάνισή της μεταξύ των 15000- 10000 προ Χριστού, καθώς οι φυλές μεταναστεύουν από την Αφρική στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αμερική και ανακατεύονται με άλλους πληθυσμούς.
Η νεότερη και σπανιότερη ομάδα αίματος είναι η ΑΒ, η οποία κάνει την εμφάνισή της από 500-1000 χρόνια πριν και πιστεύεται ότι εμφανίστηκε ως στην ανάμιξη των ήδη υπαρχόντων ομάδων αίματος σε μια μεγάλη κλίμακα. Στην Ιαπωνία, στην Κίνα και στο Πακιστάν περίπου το 10% του πληθυσμού διαθέτουν αυτή την σπάνια ομάδα αίματος.
Rhesus και εγκυμοσύνη
Κατά προσέγγιση το 15% του πληθυσμού έχει Rhesus αρνητικό. Αν πρόκειται να είσαι μια μητέρα με Rh αρνητικό, υπάρχουν μερικά πράγματα που θα είναι καλό να γνωρίζεις αν ο σύντροφός σου έχει Rhesus θετικό.
Ο παράγοντας Rhesus βρέθηκε να περιέχεται στο αίμα. Κατά προσέγγιση το 85% του πληθυσμού έχει τον παράγοντα Rhesus και το υπόλοιπο δεν τον έχει.
Συμβολίζεται με το σύμβολο + ή – μετά την ομάδα αίματος .Για παράδειγμα, Α- είναι Rhesus αρνητικό και Α+ είναι Rhesus θετικό.
Όταν διαπιστώσεις ότι είσαι έγκυος, ο γιατρός πρέπει να ορίσει μερικές εξετάσεις ρουτίνας. Αν εσύ δεν γνωρίζεις την ομάδα αίματός σου ή αν δεν είσαι σίγουρη ότι ο γιατρός θα το ελέγξει ή όχι, απλά ρώτησέ το και μπορεί εύκολα να γίνει.
Αν είσαι Rhesus αρνητικό και ο σύζυγός σου Rhesus θετικό, τότε το αγέννητο παιδί μπορεί να κληρονομήσει αρνητικό ή θετικό αίμα. Όμως εσύ δεν θα μπορείς να το γνωρίζεις μέχρις ότου να γεννήσεις. Επιπλέον, αν η μητέρα είναι αρνητική και το έμβρυο τύχει να είναι θετικό (με το θετικό να είναι επικρατέστερο και το αρνητικό υπολειπόμενο), αυτό το γεγονός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα για το έμβρυο αλλά και κατά τη διάρκεια κάθε μελλοντικής εγκυμοσύνης που μπορεί να έχει η μητέρα.
Προβλήματα μπορούν να παρουσιαστούν αν το θετικό αίμα του εμβρύου αναμιχθεί με της μητέρας -είτε κατά την εγκυμοσύνη ή κατά τον τοκετό. Αν αυτό συμβεί και παρά ταύτα δεν θεραπευτεί , τότε το αίμα της μητέρας μπορεί να δημιουργήσει αντισώματα που να επιτίθενται στο θετικό αίμα του εμβρύου αναγνωρίζοντάς το ως “ξένο”, δημιουργώντας αναιμία ή σε μία χειρότερη περίπτωση, τον θάνατο του εμβρύου.
Αυτό σημαίνει πως για κάθε μελλοντική εγκυμοσύνη που θα έχει η μητέρα και το έμβρυο θα είναι Rhesus θετικό, τα αντισώματά της μπορούν να διασχίσουν τον πλακούντα και να προσβάλλουν τα κύτταρα αίματος του εμβρύου.
Πώς μπορεί να εμποδιστεί αυτό;
Ο γυναικολόγος ή η μαία μπορούν να οργανώσουν εξετάσεις αίματος κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης για να ελέγξουν τα αντισώματα στο αίμα σου. Είναι σημαντικό το μαιευτήριο να είναι ενήμερο για το Rhesus αρνητικό αίμα σου, ώστε αυτοί να μπορούν να εξετάσουν το αίμα του μωρού μετά την γέννησή του (μέσω του πλακούντα), ώστε να ανακαλύψουν τον τύπο αίματος του μωρού. Αν το μωρό σου έχει θετικό αίμα, μπορείς να επιλεγεί η χορήγηση μίας ένεσης αντι-D σφαιρίδιο μέσα στις επόμενες δύο μέρες μετά την γέννηση. Αυτό εμποδίζει τα αντισώματα να σχηματιστούν.
Αν έχεις αιμορραγία κατά την εγκυμοσύνη, ή αν έχεις υποστεί αμνιοπαρακέντηση, αποβολή, έκτοπη εγκυμοσύνη ή διακοπή, τότε χρειάζεται να ενημερωθεί άμεσα ο γιατρός που σε παρακολουθεί, καθώς όλα αυτά μπορεί να θέτουν ευκαιρίες για το αίμα του εμβρύου να αναμιγνύεται με αυτό της μητέρας και αυτό δεν θα είναι σαφές στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις καθώς και το ποια ομάδα αίματος ανήκει στο έμβρυο. Αν τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει, σε μια φυσιολογική εγκυμοσύνη, εσύ δεν θα χρειάζεσαι τις ενέσεις αντι-D μέχρι και μετά την γέννηση, ο πλακούντας του μωρού θα δώσει αποτέλεσμα Rhesus θετικό και η επιλογή της ένεσης είναι πλέον δική σου..
H αντι-D ένεση μπορεί να μην είναι ικανή να προστατεύσει εσένα ή το μωρό σου, αν εσύ ήδη έχεις αντισώματα και έτσι θα χρειαστεί να είσαι στενά υπό παρακολούθηση από τον γυναικολόγο σου, πιθανώς απαιτώντας και ειδική φροντίδα. Καλό είναι να κάνεις μια συζήτηση με τον γυναικολόγο σου.
Αν έχω κάνει την αντι-D ένεση θα προστατευτώ για όλες τις εγκυμοσύνες μου;
Όχι, με κάθε εγκυμοσύνη ο κίνδυνος για τον σχηματισμό των αντισωμάτων εξακολουθεί να υπάρχει αν το θετικό και αρνητικό αίμα αναμιχθούν. Επομένως είναι σημαντικό να βεβαιώσεις ότι θα συνεχίσεις να επικοινωνείς με τον γιατρό σου για την ομάδα αίματός σου.