Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) θεωρείται μια από τις πιο συχνές νευροαναπτυξιακές διαταραχές της παιδικής ηλικίας. Οι ερευνητές ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να αναζητούν τα ακριβή αίτια της ΔΕΠ-Υ, που σήμερα θεωρείται ότι συναντιούνται σε μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ βιολογικών παραγόντων και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Η ΔΕΠ-Υ είναι μια διαταραχή συμπεριφοράς όπου επηρεάζει τη γενικότερη αναπτυξιακή εξέλιξη του παιδιού από τη κοινωνικότητά του μέχρι και τις μαθησιακές του ικανότητες. Η διάγνωσή της θα πρέπει να γίνεται σε ηλικίες 6-12 κι όχι νωρίτερα γιατί τα μικρότερα παιδιά αναπτυξιακά έχουν το χαρακτηριστικό του να είναι πιο υπερκινητικά και ονειροπόλα.
Τύποι ΔΕΠ-Υ και χαρακτηριστικά
Σύμφωνα με τα διαγνωστικά εργαλεία υπάρχουν τρείς επιμέρους τύποι:
Υπερισχύων τύπος ελλειμματικής προσοχής όπου το παιδί πρέπει να εμφανίζει 6 από τα παρακάτω συμπτώματα για τουλάχιστον 6 μήνες:
- Δεν μπορεί να προσέξει λεπτομέρειες
- Δεν μπορεί να διατηρήσει τη προσοχή του
- Δεν φαίνεται να παρακολουθεί/να ακούει
- Δεν ολοκληρώνει μια δραστηριότητα (εργασίες στο σχολείο και στο σπίτι, άλλα καθήκοντα)
- Κακή οργάνωση
- Χαμηλής ποιότητας νοητική συγκέντρωση (π.χ. μαθήματα στο σπίτι, ατομική εργασία στη τάξη)
- Χάνει πράγματα που χρειάζεται (π.χ. μολύβια, τετράδια, μαθήματα για το σπίτι)
- Η προσοχή του διασπάται εύκολα
- Ξεχνάει
Υπερισχύων τύπος υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας όπου το παιδί πρέπει να εμφανίζει 6 από τα παρακάτω συμπτώματα για τουλάχιστον 6 μήνες:
Υπερκινητικότητα
- Ανησυχία (νευρικότητα) και στριφογύρισμα
- Δυσκολεύεται να παραμείνει στη θέση του
- Υπερβολική κίνηση
- Δυσκολεύεται να παίξει ήσυχα
- Είναι διαρκώς σε κίνηση
- Μιλάει αδιάκοπα
Παρορμητικότητα
- Άστοχες απαντήσεις και σχόλια
- Ανυπόμονο, δεν μπορεί να περιμένει τη σειρά του
- Αδιάκριτο/ενοχλητικό προς τους άλλους
Συνδυασμένος τύπος όπου εμφανίζει και τον υπερκινητικό/παρορμητικό τύπο όσο και τον ελλειμματικό. Το παιδί πρέπει να εμφανίζει 6 συμπτώματα από τον ένα τύπο και 6 από τον άλλον.
Συμβουλές σε γονείς παιδιού με ΔΕΠ-Υ
Οι γονείς παιδιών που πάσχουν από ΔΕΠ-Υ έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με συναισθήματα όπως θυμός, αγανάκτηση, άγχος και απογοήτευση. Παρόλα αυτά ιδιαίτερα μετά τη διάγνωση του παιδιού, οι γονείς θα πρέπει να ανασυγκροτηθούν και να βρουν σωστούς τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών.
Οι γονείς μπορούν να ακολουθήσουν τις παρακάτω πρακτικές εισηγήσεις:
- Αρχικά ενημερωθείτε ως γονείς για το τι είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερικινητικότητας. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ έχουν ανάγκη από κατανόηση ιδιαίτερα όταν έρχονται από ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον όπου δεν μεριμνά για αυτά, ούτε προσαρμόζεται στις δικές τους ανάγκες.
- Κρατήστε μια καλή και καθημερινή επικοινωνία με το θεραπευτή ή ειδικό παιδαγωγό του παιδιού σας γιατί θα σας συμβουλέψει και θα σας βοηθήσει να μεταφέρετε πολλές από τις στρατηγικές και μεθόδους θεραπείας στο σπίτι.
- Φτιάξτε και εφαρμόστε πιστά ένα ημερήσιο πρόγραμμα με εικόνες. Δώστε και στο παιδί σας ένα αντίγραφο του προγράμματος, ώστε να γνωρίζει τι ακολουθεί. Τα παιδιά αυτά λόγω του ότι ξεχνάνε εύκολα και χάνουν τη προσοχή τους έχουν ανάγκη για συνέπεια στην εφαρμογή ενός προγράμματος.
- Φτιάξτε και εφαρμόστε πιστά απλούς κανόνες σπιτιού.
- Δίνετε απλές οδηγίες κι όχι σύνθετες του τύπου «πήγαινε στο δωμάτιό σου, άνοιξε το δεύτερο συρτάρι και φέρε ένα ζευγάρι μπλε κάλτσες» γιατί θα το συγχύσουν και δεν θα επιφέρουν την επιθυμητή συμπεριφορά.
- Επιβραβεύετε συνεχώς την καλή συμπεριφορά.
- Σε μικρές ηλικίες μην αφήνετε ποτέ το παιδί σας μόνο του.
- Οργανώστε μια ρουτίνα διαβάσματος.
- Αν σας αγχώνει πολύ η ολοκλήρωση της σχολικής εργασίας του παιδιού σας, τότε αφήστε κάποιον άλλο να το αναλάβει.
- Επικεντρωθείτε στην προσπάθεια που καταβάλει το παιδί σας και όχι στο μαθησιακό αποτέλεσμα.
- Βοηθήστε το παιδί σας στο να κοινωνικοποιηθεί με το να το εντάσσετε σταδιακά από μικρές σε πιο μεγάλες ομάδες. Όταν μάθει να υπακούει από μικρό σε κανόνες, θα μπορέσει και πιο εύκολα να συνυπάρξει σε μια ομάδα συνομηλίκων.
Εργαλεία 
