Ορθή διατροφή στη βρεφική ηλικία σημαίνει ομαλή και πλήρης ανάπτυξη του παιδιού. Σε ποιά σημεία, όμως, πρέπει να εστιάσουν οι γονείς ώστε όχι μόνο να μεγαλώσουν σωστά το παιδί τους, αλλά και να αποκτήσει τις πλέον υγιεινές συνήθειες;
Τα νέα τρόφιμα πρέπει να εισάγονται στο διαιτολόγιο του μωρού ένα κάθε φορά, με διαφορά μίας εβδομάδας από το προηγούμενο, ώστε να μπορούν να επισημανθούν τυχόν αλλεργίες ή ευαισθησία που πιθανόν να έχει το βρέφος.
Η ισορροπημένη διατροφή κατά τη βρεφική και την πρώτη παιδική ηλικία (τόσο σε επίπεδο ενέργειας - θερμίδων όσο και θρεπτικών συστατικών) εξασφαλίζει την ομαλή και πλήρη ανάπτυξη του παιδιού καθώς και την πρόληψη διαφόρων νοσημάτων (καρδιαγγειακών, σακχαρώδη διαβήτη και παχυσαρκίας) στην ενήλικη ζωή του.
Για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του, το βρέφος θα πρέπει να θηλάζει αποκλειστικά. Ο όρος αποκλειστικός θηλασμός σημαίνει πως δεν παρέχεται στο βρέφος κανένα άλλο είδος τροφής, υγρής ή στερεής, πέρα από το μητρικό γάλα. Μετά τον έκτο μήνα πρέπει να συνεχίζει το θηλασμό σε συνδυασμό με άλλες τροφές για τουλάχιστον έναν χρόνο. Σε περίπτωση που το βρέφος καταναλώνει υποκατάστατα του μητρικού γάλακτος, αυτά θα πρέπει να έχουν σύσταση παρόμοια με αυτήν του μητρικού γάλακτος ώστε να εξασφαλίζεται η βέλτιστη ανάπτυξή του. Τέτοια είναι τα ειδικά γάλατα σε σκόνη που έχουν ως βάση το αγελαδινό γάλα (εκτός κι αν υπάρχει διαφορετική ανάγκη) και είναι κατάλληλα τροποποιημένα. Σε παθολογικές περιπτώσεις (δυσανεξία στη λακτόζη, πρόωρος τοκετός, μεταβολικές διαταραχές) υπάρχουν ειδικά γάλατα ανάλογα με το υπάρχον πρόβλημα.
Μετά τον έκτο μήνα, το βρέφος θα πρέπει να καταναλώνει γάλα σε σκόνη δεύτερης βρεφικής ηλικίας. Το συνηθισμένο αγελαδινό γάλα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στο βρέφος έως την ηλικία του 1ου έτους, διάστημα κατά το οποίο το γάλα αποτελεί τη βασική τροφή του, επειδή είναι πολύ φτωχό σε σίδηρο και βιταμίνη C.
Το πρώτο στάδιο απογαλακτισμού
Στο πρώτο στάδιο του απογαλακτισμού το βρέφος δέχεται τροφή με το κουτάλι σε πολύ μικρή ποσότητα, η οποία αυξάνεται σταδιακά. Αρχικά, δίνονται κρέμες που αναμιγνύονται με νερό (ρυζάλευρο και άλλα άλευρα που δεν περιέχουν γλουτένη), πολτοποιημένα φρούτα και βρασμένα λαχανικά. Στη συνέχεια εισάγονται πολτοποιημένο βραστό κρέας, κοτόπουλο και μεγαλύτερη ποικιλία λαχανικών. Συνήθως, το ημερήσιο μενού σε αυτή την ηλικία περιλαμβάνει γάλα για πρωινό, πολτοποιημένα φρούτα για δεκατιανό, σούπα με λαχανικά και κρέας ή κοτόπουλο για μεσημεριανό, κρέμα για απογευματινό και γάλα για βραδινό. Μετά τον 8ο μήνα αρχίζουν να εισάγονται τρόφιμα όπως φαρίνα, ζυμαρικά, γιαούρτι και ο κρόκος του αβγού. Μετά τον 12ο μήνα μπορεί να δοθεί και το ασπράδι του αβγού και ψάρι.
Τα νέα τρόφιμα πρέπει να εισάγονται στο διαιτολόγιο του μωρού ένα κάθε φορά, με διαφορά μίας εβδομάδας από το προηγούμενο, ώστε να μπορούν να επισημανθούν τυχόν αλλεργίες ή ευαισθησία που πιθανόν να έχει το βρέφος.
Για παράδειγμα, από τα δημητριακά, πρώτα εισάγεται το ρύζι, που προκαλεί τα λιγότερα προβλήματα αλλεργίας, και τελευταίο το σιτάρι, που προκαλεί πιο συχνά προβλήματα. Το ασπράδι του αβγού, τα προϊόντα της σόγιας, τα εσπεριδοειδή και το αγελαδινό γάλα πρέπει να εισάγονται πιο αργά για τον ίδιο λόγο.
Δεν πρέπει να προστίθενται ζάχαρη και αλάτι στο φαγητό του βρέφους. Επίσης, το μέλι και το σιρόπι από καλαμπόκι πρέπει να αποφεύγονται μέχρι την ηλικία του 1ου έτους.
Τι πρέπει να προσέχουμε
Γενικά, τα περισσότερα τρόφιμα μπορούν να καταναλωθούν από το βρέφος σε διάφορες μορφές, ωστόσο σε ορισμένα από αυτά πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή:
- Στα ελαφρώς βρασμένα αβγά (μελάτα), λόγω πιθανής μόλυνσης από Salmonella. Τα αβγά πρέπει να βράζονται για 2 - 3 λεπτά.
- Στους ολόκληρους ή σπασμένους ξηρούς καρπούς λόγω κινδύνου πνιγμονής. Είναι καλό να αποφεύγονται έως την ηλικία των 5 ετών.
- Στα σταφύλια, στις σταφίδες, στα κομμάτια λουκάνικου και ωμού καρότου λόγω κινδύνου πνιγμονής.
- Στα μαλακά και μπλε τυριά λόγω κινδύνου μόλυνσης από Listeria monocytogenes.
Μέχρι το τέλος του πρώτου έτους, το διαιτολόγιο του βρέφους χρειάζεται να περιλαμβάνει τρόφιμα απ’ όλες τις ομάδες. Στη συνέχεια, από τις πολτοποιημένες τροφές θα πρέπει να μεταβαίνει στις ψιλοκομμένες προκειμένου να ενθαρρυνθεί η μάσηση.