Βραδινό ξύπνημα

Ερώτηση απο Artemis (9.7.2014)

"Γεια σας. Έχω ένα κοριτσάκι 18 μηνών που εδώ και 1 μήνα ξύπνα το βράδυ και κλαίει και επειδή είμαστε και μείς κουρασμένοι την πάμε στο κρεβάτι μας και εννοείται ότι εκεί κοιμάται αμέσως. Δεν ξέρω αν παίζει ρόλο το ότι ακόμα θηλάζουμε αλλά σίγουρα δεν μπορώ να την αφήσω να κλαίει μέχρι να την πάρει ο ύπνος. Τι θα μπορούσα να κάνω; Ευχαριστώ."

Απάντηση απο παιδίατρο (9.7.2014)

"Παρότι το πρόβλημα του ύπνου είναι συχνό, η αλήθεια είναι πως ενώ υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις, δεν υπάρχει η “μία μαγική συνταγή” που να δουλεύει με όλες τις οικογένειες ή που να έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι είναι η καλύτερη.

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις εκτείνονται ανάμεσα σε δύο άκρα:

• Το ένα άκρο είναι η απόλυτη συμμόρφωση των γονιών στις απαιτήσεις του παιδιού, συμπεριλαμβανομένου του να έρθει το παιδί στο κρεβάτι των γονιών. Φαίνεται πως αυτές οι μέθοδοι έχουν το λιγότερο κλάμα, αλλά απέχουν αρκετά από τις συνήθειες της δικιάς μας κοινωνίας (δύο εργαζόμενοι γονείς, ανάγκη για προσωπικό χρόνο έξω από την οικογένεια κλπ). Σε πολλές άλλες κοινωνίες όμως (όπως για παράδειγμα σε περιοχές της Αφρικής), το παιδί δεν ξεκολλά από την μητέρα του πριν τον 3ο-4ο χρόνο της ζωής.
• Το άλλο άκρο θεωρείται η μέθοδος Ferber, σύμφωνα με την οποία το παιδί μένει μόνο του στην κούνια του να κλάψει για σταδιακά αυξανόμενα χρονικά διαστήματα μέχρι να μάθει να ηρεμεί και να κοιμάται. Κάποιοι φτάνουν ως του να προτείνουν να αφήνουν οι γονείς το παιδί μόνο του να κλαίει μέχρι να αποκοιμηθεί (ανεξαρτήτως διάρκειας του κλάματος). Το πλεονέκτημα είναι πως στις περισσότερες περιπτώσεις η μέθοδος δουλεύει, και μάλιστα σχετικά γρήγορα. Τα μειονεκτήματα είναι πολλά και ξεκινούν από το στρες που προκαλείται στα παιδιά (με ψυχολογικές αλλά ΚΑΙ σωματικές συνέπειες), αλλά και στην ψυχολογική ιδέα της εγκατάλειψης - πως δηλαδή τα παιδιά αυτά εμφανίζουν προβλήματα προσκόλλησης στους γονείς αργότερα, καθώς δεν έχουν “χορτάσει” τους γονείς τους. Ουσιαστικά οι πολέμιοι της μεθόδου υποστηρίζουν πως δεν διδάσκει την ικανότητα του αυτοελέγχου, αλλά διδάσκει παραίτηση.

Πολλοί παιδίατροι, ανάμεσά τους και εγώ, προτιμούμε μια ενδιάμεση προσέγγιση. Αυτή είναι και η προσέγγιση της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας (χωρίς βέβαια να αποτελεί την “μόνη αλήθεια”). Πιστεύω και εγώ πως όσο καλύτερα φροντίσουμε ένα παιδί στα πρώτα του χρόνια, όσο περισσότερο αντέξουμε να καλύψουμε τις ανάγκες του, τόσο περισσότερη αυτοπεποίθηση θα έχει, και τόσο ευκολότερα θα αποκολληθεί τελικά από τους γονείς του (παιδικός σταθμός, σχολείο, ανεξάρτητη ζωή κλπ). Προτιμώ λοιπόν μια μέθοδο που απαιτεί περισσότερη πειθαρχία από τους γονείς, παρά πιέζει το παιδί.

Μετά την μακρά αυτή εισαγωγή, σάς προτείνω τα ακόλουθα:

1. Ό,τι κι αν αποφασίσετε να κάνετε, δοκιμάστε με απόλυτη συνέπεια ανεξαρτήτως του δικού σας προγράμματος. Όλα θα πρέπει να μετακινηθούν προκειμένου να εξυπηρετήσετε το πρόγραμμα που εσείς θα αποφασίσετε. Δοκιμάστε το σταθερά για τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες πριν πείτε πως δεν λειτουργεί με το παιδί σας και χρειάζεστε κάτι άλλο.
2. Εισάγετε μία σταθερή ρουτίνα για τον ύπνο. Για παράδειγμα: φαγητό στις 7, μπάνιο, φροντίδα (πάνα, κρέμα, χτένισμα), διάβασμα ιστορίας, τραγουδάκι και… στο κρεβάτι. Οι ώρες και οι διάρκειες πρέπει να είναι κατά το δυνατόν σταθερές. Τα παιδιά προσαρμόζονται πολύ καλά στην συνέπεια. Αποφύγετε το ενεργητικό παιχνίδι, τα αστεία, τα διεγερτικά τραγούδια κλπ. Κρατήστε τα φώτα μισοχαμηλωμένα.
3. Επιτρέψτε στο παιδί σας να διαλέξει ένα αντικείμενο να πάρει μαζί της στην κούνια της. Ένα κουκλάκι είναι ό,τι πρέπει.
4. Βεβαιωθείτε ότι η κορούλα σας είναι άνετα - όχι πολύ ζεστά ρούχα ή δωμάτιο, στεγνή πάνα, να μην διψάει κλπ.
5. ΜΗΝ επιτρέπετε στο παιδί σας να κοιμάται στο κρεβάτι σας. Κανονικά σε αυτή την ηλικία πρέπει να κοιμάται σε κούνια, άρα δεν μπορεί να έρθει μόνη της. ΜΗΝ παίρνετε εσείς το παιδί στο κρεβάτι λοιπόν. Αυτό είναι ίσως το μόνο που όντως πρέπει να σταματήσει. Όσο το παρατείνετε, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να σταματήσει. Είναι κακό και για το παιδί, αλλά και για εσάς.
6. Αν μιλάει ή τραγουδάει ή “μουρμουρίζει” μην μπαίνετε στο δωμάτιο. Αν σάς ζητήσει “νερό” (είναι πανέξυπνα τα παιδιά και θα βρει γρήγορα τι σάς φέρνει στο δωμάτιο), μπείτε, προσφέρετε νερό (σε ποτηράκι σε αυτή την ηλικία!), και βγείτε, χωρίς να της μιλήσετε πέραν του “καληνύχτα αγάπη μου”. Αν ξαναζητήσει νερό, δεν χρειάζεται να μπείτε αφού ξέρετε πως δεν μπορεί να διψάει πλέον.
7. Αν κλαίει περιμένετε λίγα λεπτά πριν μπείτε μέσα. Μπείτε και μιλήστε της, παρηγορήστε την, αλλά ΜΗΝ την σηκώνετε από την κούνια. Εξηγήστε της πως είναι ώρα για ύπνο, πως όλα τα παιδιά κοιμούνται στην κούνια τους, και πως αν δεν θέλει να κοιμηθεί μπορεί να μείνει ξύπνια στην κούνια της. Εξηγήστε της πως την αγαπάτε πολύ, και πως το πρωί θα είστε πάλι μαζί.
8. Αν θηλάζετε (και πολύ καλά κάνετε), ή όχι δεν κάνει διαφορά. Το παιδί δεν πρέπει να τρώει μέσα στην νύχτα σε αυτή την ηλικία. Αν ζητήσει το στήθος, προσφέρετε της λίγο νερό, αλλά όχι γάλα ή άλλο φαγητό.
9. Έχετε το νού σας! Θα μάθει πολύ γρήγορα τι σάς φέρνει στο δωμάτιο - δεν το κάνει απο πονηριά, απλά προσπαθεί να διατηρήσει τις συνήθειές της. Ούτε οι ενήλικες αλλάζουμε εύκολα συνήθεια, πόσο μάλλον ένα παιδάκι.
10. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και επιμείνετε για 4-6 εβδομάδες. Η φάση αυτή είναι περαστική και τα πράγματα θα πάνε πολύ καλά.
11. Στις διακοπές, διατηρήστε την ώρα, την ρουτίνα, και την ατμόσφαιρα του ύπνου στο σπίτι.
12. ΜΗΝ διαφωνείτε με τον μπαμπά μπροστά στο παιδί - δεν αντιλαμβάνεται τι ακριβώς λέτε και μπορεί να πιστέψει πως φταίει εκείνη.

Είμαι στην διάθεσή σας για άλλες ερωτήσεις."