Ερώτηση από Δέσποινα (27.12.2019)
“Γειά σας
Έχω μια μικρούλα 5 ετών κι ένα γιό 15 ετών. Εργάζομαι αρκετές ώρες και έτσι η μικρή μετά το νηπιαγωγείο μένει με τη μαμά μου ώσπου να επιστρέψω. Τώρα τελευταία παραπονιέται αρκετά ότι δεν παίζουμε μαζί της. Ο αδερφός της όντως δεν ασχολείται μαζί της λόγω διαφοράς ηλικίας. Όμως εγώ με το που θα επιστρέψω είμαι μαζί της. Λίγο αν κάνω ότι φεύγω να κοιτάξω το φαγητό ή να κάνω καμιά δουλειά, βάζει τα χέρια της ανάμεσα στα πόδια της ακουμπώντας στο πιπί της και κουνιέται μέχρι που ιδρώνει και γίνεται μούσκεμα. Της έχω μιλήσει να μη το κάνει και ιδιαίτερα μπροστά σε κόσμο. Προσπαθώ μόλις τη δω να της πω να κάνει μια δουλίτσα και καλά, για να διακόψει. Όμως με προβληματίζει γιατί ζητάει τόσο πολύ την προσοχή. Επίσης όταν δε γίνει αυτό που θέλει μας χτυπάει. Δε μπορώ να καταλάβω και δεν ξέρω και τι να κάνω; Πείτε μου σας παρακαλώ. Τι πρέπει να κάνω. ”
Απάντηση από ψυχολόγο (28.12.2019)
Χρόνια πολλά Δέσποινα και να χαίρεσαι τα παιδιά σου! Πράγματι η διαφορά ηλικίας μεταξύ τους είναι αρκετή όμως ο μεγαλύτερος και έφηβος αδελφός μπορεί να σας βοηθήσει σημαντικά με την συμπεριφορά της μικρής του αδελφής ως προς την επιθετικότητα της. Φυσικά με την προυπόθεση ότι ο ίδιος δεν συμπεριφέρεται αντίστοιχα. Ο αδελφός μπορεί να:
- Ασχοληθεί με την αδελφή του έστω για 20 λεπτά είτε παίζοντας ένα επιτραπέζιο της προσχολικής ηλικίας ή ζωγραφίζοντας μαζί της και ρωτώντας την να εξηγήσει την ζωγραφιά της.
- Είναι πρότυπο συμπεριφοράς. Τα παιδιά συνήθως μαθαίνουν παρατηρώντας και μιμούντας τους ανθρώπους που είναι στο άμεσο περιβάλλον τους, π.χ. στο σπίτι, στο νηπιαγωγείο ,στην παιδική χαρά. Επίσης μαθαίνουν πολλά από τα τεχνολογικά ερεθίσματα, όπως την τηλέοραση, τα ταμπλετ κτλ. Οπότε ελέγξτε τί προγράμματα παρακολουθεί και με ποιους συναστρέφεται. Είναι μύθος πως στον παιδικό σταθμό μαθαίνουν τα παιδιά να κοινονικοποιηθούν- αυτό ξεκινάει από την γέννηση και καλλιεργείται στο άμεσο περιβάλλον.
- Την μάθει πως να εκφράζει τον θυμό της με λέξεις και όχι με βία. Διαβάζοντας στην μικρή αδελφούλα παραμυθιά με εκπαιδευτικό περιεχόμενο, π.χ .Τα Χέρια δε Χτυπάνε τα Χέρια Αγαπάνε, το οποίο μάλιστα γράφτηκε από τους μαθητές του 1ου ολοήμερου Νηπιαγωγείου Παλαιόκαστρου, είναι ένα κατάλληλο ξεκίναμε και δεν χρειάζεται περισσότερο από ένα 15' του χρόνου του έφηβου αδελφού για να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση της μικρής τους αδελφής.
Η αίσθηση ότι η κόρη σας έχει ανάγκη από προσοχή ισχύει και χρησιμοποιεί τον αυνανισμό ως μέθοδο να αποκτήσει την προσοχή σας. Αναρωτιέμαι αν αυνανίζετε στο νηπιαγωγείο ή στο σπίτι της γιαγιάς. Αν δεν το κάνει εκεί αλλά μονάχα στο σπίτι υπό την παρουσία σας τότε θα συμφωνήσω σε μεγάλο βαθμό ότι το κάνει για προσοχή. Αν το κάνει ανεξαιρέτως της παρουσίας σας, τότε θα υποθέσω με βάση τα λεγόμενα σας και την εμπειρία μου με παιδιά, ότι κάτι την απασχολεί και αυνανίζεται για να αντιμετωπίση το άγχος της. Πολλά παιδιά αυνανίζονται για να διαχειριστούν το στρες και το άγχος της δικής τους καθημερινότητας ειδικά αν, και όταν, δεν έχουν ενθαρρυνθεί να εκφράζουν τα συναισθήματα τους με λόγια. Για τα παιδιά που έχουν ανάγκη επιβεβαίωση δεν τους ενδιαφέρει πως θα αποκτήσουν την προσοχή της μητέρας αρκεί να την αποκτήσουν. Οπότε για εσάς προτείνω τα εξής:
- Μπείτε σε μία ρουτίνα ενασχόλησεις με την κόρη. Αυτό να είναι σταθερά καθημερινό, π.χ. όταν την παραλάβετε από την γιαγιά και είστε πλέον σπίτι, μπορεί να καθήσετε ήσυχα οι δυό σας και να τα πείτε μεταξύ σας, π.χ. να ρωτάτε χρήσιμα ερωτήσεις, όπως ' Τί σε έκανε να γελάσεις σήμερα;' , 'Πες μου κάτι που έκανες που βοήθησε κάποιον στο νηπιαγωγείο.' Με τέτοιου είδους ερωτήσεις αποφεύγεις της κλειστές απαντήσεις του 'ναι ή όχι' και ανοίγεις τον χώρο για διάλογο. Αυτό δίνει την μικρή να καταλάβει πως ενδιαφέρεσαι για το πως περνάει όταν δεν είστε μαζί και αυτό βοηθάει να χτιστεί η αυτοεκτίμηση της. Αυξάνοντας την αυτοεκτιμήση ενθαρρύνεται η έκφραση των συναισθημάτων και έτσι θα καταλάβεις καλύτερα την κόρη σας ως προσωπικότητα αλλά και πως να διαχειριστείς τα λεγόμενα της. Όλη αυτή η διαδικασία βοηθάει την σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ σας και αυτό με το μέρος του θα την βοηθήσει σε νέους τρόπους διαχείρισης του στρες ή του άγχους ή τις φοβίες της.
- Να την ενημερώσεις πώς δεν αφήνουμε κανέναν να αγγίζει το σώμα μας ούτε εμείς αγγίζουμε το δικό τους. Ούτε δείχνουμε σε κανέναν το σώμα μας είτε με εσώρουχα είτε χωρίς, εκτός την παρουσία στην παιδίατρο ύπο επίβλεψη γονιού. Είναι σημαντικό να προστατευτεί από τυχόν εκμετάλλευση της ανωριμότητας και αθωότητας της. Εννοείται αν επιχειρίσει να το κάνει μπροστά σε άλλους θα την απομακρύνεις άμεσα για την προστασία της και για να μην νιώθετε άσχημα εσείς η ίδια.
- Προσπάθησε να την αγνοείς όταν αυνανίζεται μπροστά σας (και όταν δεν είναι άλλοι άνθρωποι παρόν) είτε απομακρύνοντας τον εαυτό σας από την παρουσία της ώστε να μάθει αυτή η συμπεριφορά δεν θα φέρει τα αποτελέσματα που θέλει εκείνη (δλδ την προσοχή σας).
- Συνεχίζεις να την αποσπάς την προσοχή όταν 'απειλεί' να το κάνει.
- Φτιάξτε το Κουτί των Συναισθημάτων. Πάρε ένα κουτί παπουτσιών και χάραξε μια γραμμή απάνω ώστε να μπαίνει μια ζωγραφιά μέσα. Αν θέλετε το τυλίγετε πρώτα με απλό χαρτί ώστε να το ζωγραφίση ή να το χρωματίση η μικρή. Κάθε φορά που θέλει να εκφράσει κάτι ή να το μοιράσει μαζί σας, θα κάνει μία ζωγραφιά που εκφράζει το λεγόμενο συναίσθημα. Θα το τοποθετεί μέσα στο κουτί. Θα έχετε μια συγκεκριμένη ώρα που θα είστε μαζί και θα έχεις περίπου μισή ώρα ώστε να τραβήξη από το κουτί μία ζωγραφιά και να σου εξηγήσει το συναίσθημα της. Συνήθως στην ψυχοθεραπεία το κάνουμε αυτό μία φορά την εβδομάδα εσείς μπορείτε να το κάνετε 3 φορές μιας και έχει ανάγκη την προσοχή σας. Αν καταφέρετε να το εφαρμόσετε αυτό και το πραγματοποιήσετε για τουλάχιστον 14 ημέρες (δηλαδή θα έχετε κάτσει μαζί 6 φορές αποκλειστικά για να σας εκφράσει τα συναισθήματα της) θα δείτε αποτελεσμάτα στην συμπεριφορά της. Μην σας πω, θα έχει λυθεί και η επιθετικότητα της. Θα χαρώ πολύ να με ενημερώσετε ως προς το αποτελέσμα αν δεν σας κάνει κόπο.
Τα παιδιά ποτέ δεν παύουν να αναζητούν την προσοχή ή την επιβράβευση ή την επιβεβαίωση της ύπαρξης τους. Ορισμένα παιδιά που το έχουν περισσότερη ανάγκη ή το επιδιώκουν με ένταση είναι λόγου ανασφάλειας, χαμηλής αυτοπεποίθησης, έλλειψη πρωτοβουλίας. Συνήθως συμβαίνει σε παιδιά με ανασφαλή προσκόλληση από νωρίτερη ηλικία. Η μόνη θεραπεία είναι η έκφραση αγάπης με πράξη. Για τα παιδιά αγάπη σημαίνει χρόνος. Καλή πρωτοχρονιά και καλή αρχή με την μικρή!
Εργαλεία 
