Ερώτηση από Alice (29.9.2019)
“Καλησπέρα σας! Προσπαθώ να βρω την τυπική εικόνα ενός τραυματισμένου παιδιού (σήμερα 4 χρονών) που έζησε ένα τραύμα κατά την εγκυμοσύνη, ηλικία 20 εβδομάδων (gestational age). Μήπως υπάρχει σχετική βιβλιογραφία στα Ελληνικά; Ή μπορείτε να μου απαντήσετε απευθείας; Αφορά την κόρη μου, μου είπαν τότε να διακόψω την εγκυμοσύνη γιατί θα ήταν σε πολύ μεγάλο βαθμό ανάπηρη, κάτι που δεν ίσχυε καθόλου (είναι απόλυτα υγιής από σωματική άποψη, μόνο φοράει γυαλιά). Ευτυχώς δεν το έκανα, αλλά μου προκάλεσε μεγάλο άγχος που επικρατούσε μέχρι και τη γέννα. Από τη γέννα και μετά έχει πάρα πολλά προβλήματα συμπεριφοράς, αισθημάτων, ήταν και πολύ ανήσυχη και κλαίει υπερβολικά, τώρα εμφανίζονται και προβλήματα προσοχής, λεπτής κινητικότητας κτλ., χωρίς γιατρική αιτία. Θα ήθελα να μάθω πώς εκφράζεται ένα τέτοιτο τραύμα στα παιδιά. Ευχαριστώ πολύ για κάθε βοήθεια!!!”
Απάντηση από ψυχολόγο (30.9.2019)
Αγαπητή Alice
Ευχαριστώ για την ερώτηση. Αν υπάρχει βιβλιογραφία για τον συναισθηματικό τραυματισμό εμβρύου 20 εβδομάδων εγώ δεν το γνωρίζω, και μάλλον είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει τεκμηριωμένη έρευνα σχετικά με το γεγονός γιατί θα πρέπει να βρεθούν αρκετά δείγματα (π.χ. 20 εβδομάδων έμβρυα) με μητέρες στην ίδια περίπτωση με εσάς για να υπάρξει παρακολούθηση κ.α. με την συμπεριφορά του παιδιού για να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα. Άσε το καλύτερα.
Αυτό που γνωρίζουμε και υπάρχει πλήθωρα βιβλιογραφία είναι πως το μητρικό άγχος επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό το έμβρυο και το νεογνό. Στην περίπτωση σας φυσικά και είναι σημαντικό το τραύμα που είχατε υποστεί η ίδια να σας προτείνουν την διακοπή της εγκυμονσύνης σας. Το άγχος στην υπόλοιπη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας δεν βοήθησε εσάς ούτε το μωρό σας. Τα συμπτώματα του άγχους στο μωρό είναι αυτό που περιγράφεται αλλά μπορεί κι αυτά να είναι μέρος του χαρακτήρα του παιδιού. Στα 4 έτη είναι λογικό ένα παιδί το οποίο έχει επηρεαστεί από το μητρικό άγχος να παρουσιάζει όσα έχετε περιγράψει. Όμως όλα αυτά είναι ανατρέψιμα! και δεν θα έτρεχε το μυαλό μου να θεωρήσω το παιδί να έχει θέματα προσοχής κτλ σε αυτό το στάδιο. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας έβλεπε τηλέοραση ή έπαιζε στο κινητό από πολύ μικρό, είναι λογικό να βαριέται και να μην κάθεται ήσυχα όταν πάει προνήπιο. Το μητρικό άγχος επηρεάζει το νήπιο στα ακόλουθα σημεία:
- Να είναι λιγότερο ανεξάρτητα
- Να είναι λιγότερο κοινωνικά
- Να έχουν δυσκολίες να πειθαρχήσουν
- Να είναι πιο βίαια και καταστροφικά
- Να μην έχουν καλή σχολική απόδοση
- Να έχουν λιγότερη δημιουργικότητα
- Να έχουν μια παθητική-επιθετική συμπεριφορά
Πώς θα το διαχειριστείς;
- Θα προσφέρεις το παιδί σου ασφάλεια. Το άγχος πηγάζει από την έλλειψη ελέγχου οπότε μεταφέροντας στο παιδί την αίσθηση της ασφάλειας θα δημιουργήσει ένα εμπιστευτικό και ασφαλές περιβάλλον.
- Θα της λες πόσο την αγαπάς και θα περνάτε τρυφερές στιγμές με αγκαλίτσες, φιλάκια, παιχνίδι κτλ. Είμαι σίγουρη τα κάνεις όλα αυτά ήδη.
- Θα την βοηθάς να εκφράζει τα συναισθήματα της μέσα από την ζωγραφική, το λούτρινο παιχνίδι, το βιβλίο.
- Μαθαίνοντας την κόρη σας πως να αυτορυθμίζει τα συναισθήματα της, θα της βοηθήσετε να έχει έλεγχο της συμπεριφοράς της (να αυτο-καθησυχάζεται όταν κλαίει, να διαχειρίζεται τον θυμό της και όλα τα άλλα συναισθήματα και προσαρμογές έχουν τα νήπια).
Αν και δεν γνωρίζω πολλές λεπτομέρειες της συμπεριφοράς της κόρης σας, από αυτά που είπατε, μου φαίνεται σαν ένα φυσιολογικό νήπιο-έστω ψυχολογικά. Αν εσείς νιώθετε ενοχές για το άγχος σας στην περίοδο της εγκυμοσύνης είναι καιρός να τις διαγράψετε και να μην τις μεταφέρετε στην κόρη σας. Αν ανησυχείτε ή είστε σε κατάσταση άγχους καλύτερα να απομονωθείτε έστω ένα 15΄ κάπου που να μην σας βλέπει η κόρη σας και να το διαχειριστείτε μακριά απ τα μάτια της. Έτσι δεν θα μάθει η ίδια πως να αγχώνεται και θα βλέπει μια μαμά που είναι ικανή και έχει τα πράγματα υπό έλεγχο.
Είμαι στην διάθεση σας να το συζητήσουμε και να σας δώσω διάφορες δραστηριότητες για να βοηθήσετε την κόρη σας με την έκφραση των συναισθημάτων της.
Εργαλεία 
