Η οικογενειακή φύλαξη βλαστικών κυττάρων για πολλούς είναι θέμα-ταμπού, καθώς υπάρχουν αρκετά ακόμα σημεία τα οποία η ιατρική έρευνα πρέπει να επιλύσει. Όμως, τα νεότερα στοιχεία δίνουν πολλές υποσχέσεις για καινούργιες και καινοτόμες θεραπείες σε διάφορες παθήσεις. Πώς διαμορφώνονται, λοιπόν, τώρα οι προοπτικές στο θέμα και πού εστιάζει η ιατρική κοινότητα;
Στον τομέα της κυτταρικής θεραπείας οι αλλογενείς μεταμοσχεύσεις ομφαλοπλακουντιακού αίματος (ΟΠ.Α.) παίζουν κυρίαρχο ρόλο. Μέχρι πρότινος, η «οικογενειακή φύλαξη» αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων ΟΠ.Α. θεωρούνταν από κάποιους σκεπτικιστές φράση-ταμπού. Όμως, η εικόνα αλλάζει μετά την τελευταία δημοσίευση της πρωτοπόρου στο χώρο των μεταμοσχεύσεων αιματολόγου Dr Eliane Gluckman.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων κλινικών δοκιμών με τη χρήση απόλυτα ιστοσυμβατού μοσχεύματος ΟΠ.Α. από αδελφό δότη ανέδειξε την ανωτερότητα τέτοιου είδους μοσχευμάτων σε 147 περιπτώσεις σοβαρών αιματολογικών νοσημάτων.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές καταλήγουν στα κάτωθι εξαιρετικά αποτελέσματα, τα οποία δημοσίευσαν πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση υψηλού κύρους «Βlood»: επιβίωση 91% σε περιπτώσεις μη αιματολογικής κακοήθειας και 56% σε περιπτώσεις αιματολογικής κακοήθειας. Τα αποτελέσματα αυτά υποστηρίζουν την οικογενειακή φύλαξη ΟΠ.Α. για αλλογενή χρήση από ιστοσυμβατό αδελφό.
Στο πρόσφατο διεθνές συνέδριο ΟΠ.Α. (Νοέμβριος 2010 - Μασσαλία), για πρώτη φορά έγινε ανοιχτή αναφορά στη λογική της οικογενειακής φύλαξης, προς μεγάλη έκπληξη των παρευρισκομένων, οι οποίοι είχαν συνηθίσει σε συνεχώς επικριτική στάση απέναντι στο συγκεκριμένο θέμα.
Εκεί, η Dr Gluckman διοργάνωσε στρογγυλή τράπεζα έτσι ώστε να συζητηθεί, με βάση τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, η χρησιμότητα της οικογενειακής φύλαξης στην αυτόλογη ή αλλογενή χρήση του ΟΠ.Α. Πολλοί από τους άλλοτε επικριτικούς αιματολόγους αποδέχτηκαν ότι η οικογενειακή φύλαξη του ΟΠ.Α. για χρήση του στην κυτταρική θεραπεία αιματολογικών και μη παθήσεων, όπως η εγκεφαλική παράλυση και ο διαβήτης τύπου Ι, κερδίζει έδαφος όσο συνεχίζονται οι έρευνες και οι κλινικές δοκιμές.
Κορυφαίοι ερευνητές, όπως η Dr Joane Kurtzberg, εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους επειδή ο ιδιωτικός τομέας βιάζεται να «χρησιμοποιήσει» τα πολλά υποσχόμενα (αλλά ακόμα υπό εξέταση) αποτελέσματα της αυτόλογης χρήσης ΟΠ.Α. για εμπορικούς λόγους. Η ίδια πάντως διαβεβαίωσε πως σε 2,5 χρόνια θα έχει αποσαφηνιστεί σε τι ποσοστό μπορεί η εγκεφαλική παράλυση να θεραπευτεί με τη χρήση ΟΠ.Α.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η στάση του αιματολόγου Dr Francesco Frassoni, ο οποίος δήλωσε πως οι οικογενειακές τράπεζες πωλούν κάτι παρόμοιο με ασφάλεια ζωής, συγκεκριμένα «ασφάλεια για μελλοντικές εφαρμογές στην αναγεννητική ιατρική», και επομένως κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει την εμπορικότητα μιας τέτοιας λογικής.
Ο δρόμος προς την αναγεννητική ιατρική
Τον τελευταίο καιρό τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα, που συλλέγονται και από τον ιστό του λώρου, έχουν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, τα οποία τα τοποθετούν στο επίκεντρο ερευνών με εφαρμογές στην κυτταρική θεραπεία και στην αναγεννητική ιατρική.
Πέραν του ότι έχουν τη δυνατότητα να διαφοροποιούνται σε μεγάλο φάσμα κυτταρικών τύπων (π.χ. νευρικά, ηπατικά, δερματικά, καρδιομυϊκά κύτταρα), μπορούν επίσης να παράγουν και να εκκρίνουν βιοδραστικούς παράγοντες, οι οποίοι προκαλούν ανοσορρύθμιση, αγγειογένεση και στηρίζουν τη διαφοροποίηση άλλων πληθυσμών κυττάρων στις πάσχουσες περιοχές. Λειτουργούν λοιπόν θεραπευτικά κατά της δημιουργίας ουλώδους ιστού και μάλιστα πολλοί επιστήμονες τα αποκαλούν φαρμακευτικά κύτταρα.
Αυτήν τη στιγμή διεκπεραιώνονται 79 κλινικές δοκιμές σε φάσεις Ι έως ΙΙΙ για τη θεραπεία ασθενειών όπως η καρδιοπάθεια, η οστεοαρθρίτιδα, η κίρρωση του ήπατος, ο διαβήτης τύπου Ι, η σκλήρυνση κατά πλάκας, δερματικές παθήσεις και άλλες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρήση μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων στη δημιουργία συνθετικού δέρματος, το οποίο αποτελεί πρωτοποριακή θεραπευτική επιλογή σε εγκαύματα β΄ και γ΄ βαθμού. Την αυτόλογη χρήση μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων για τη βελτίωση της θεραπείας των εγκαυμάτων αναγνωρίζει και η L’Oreal, η οποία χρηματοδοτεί και διευθύνει μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα στη Γαλλία.
Οι εξελίξεις που αναμένονται από τα ερευνητικά δρώμενα του χώρου πρόκειται να αλλάξουν την αντίληψη σε ό,τι αφορά τις σημερινές θεραπευτικές μεθόδους και να επιβεβαιώσουν την ανάγκη ύπαρξης των οικογενειακών τραπεζών φύλαξης βλαστικών κυττάρων ακόμα και στους πιο δύσπιστους.
Εργαλεία 
