Συχνά τα βρέφη και τα νήπια αρνούνται ή αποφεύγουν μια καινούργια τροφή ή ό,τι ήταν κάποτε η αγαπημένη τους τροφή. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε παιδί αναπτύσσει τις προτιμήσεις του με τον δικό του ρυθμό. Τόσο τα βρέφη όσο και τα νήπια έχουν την δική τους αίσθηση κορεσμού που τα πληροφορεί όταν πραγματικά έχουν χορτάσει.
Ο γονέας μπορεί να είναι βέβαιος ότι το παιδί του δεν θα μείνει νηστικό χωρίς να τον ειδοποιήσει, με τον τρόπο του, για την ανάγκη του να τραφεί. Όσο το μικρό σας αναπτύσσεται σταθερά, έστω και με αργό ρυθμό, και το βάρος του είναι σύμφωνο με το ύψος του, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε για την διατροφή του. Πρέπει να αρχίσουμε όμως να ανησυχούμε όταν ένα βρέφος ή νήπιο αρχίσει να παρουσιάζει δυσανάλογα με το ύψος του χαμηλό βάρος, σαν αποτέλεσμα ανεπαρκούς πρόσληψης των αναγκαίων για την ανάπτυξη του θρεπτικών. Μια τέτοια μείωση τού βάρους μπορεί να επηρεάσει την φυσική και πνευματική του ανάπτυξη.
Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν πρέπει...
- να πανικοβληθούμε.
- να επιδείξουμε οργή ή ταραχή - θα ζημίωνε την προσπάθεια μας να του προσφέρουμε ένα περιβάλλον ασφάλειας, που είναι αναγκαίο για την ανάπτυξή του, με το να του μεταφέρουμε το άγχος μας για το πρόβλημά του.
- να το ταΐσουμε με την βία - λένε 'όχι' όταν: απωθούν το πιάτο, πετάνε το κουτάλι, κλαίνε, εμέσουν, στριφογυρίζουν προσπαθώντας να φύγουν από το καρεκλάκι τους, κρατούν τροφή στο στόμα χωρίς να την καταπίνουν ή απλά λένε 'όχι'.
- να το πιέζουμε να τραφεί ή να το τιμωρήσουμε γιατί αρνείται την τροφή - αναπτύσσουν αισθήματα δυσαρέσκειας και τα κάνει πιο επίμονα στο να απέχουν της τροφής.
- να το συγκρίνουμε με τα άλλα παιδάκια.
- να δώσουμε μεγάλες διαστάσεις στο πρόβλημα μπροστά του.
Όταν τρέφετε το μικρό σας πρέπει να θυμάστε ότι το σημαντικό είναι η υγεία του και όχι απλά η πρόσληψη βάρους. Να απευθύνεστε πάντα στον παιδίατρό σας για όποια αμφιβολία έχετε, αλλά και για να επιβεβαιώσει κάθε σας πρωτοβουλία.
Εδώ παρατίθενται οι συνήθεις αιτίες που βρίσκονται πίσω από την άρνηση του μικρού σας να δεχτεί την τροφή που του προσφέρετε, καθώς και κάποιες συμβουλές για το πώς να το αντιμετωπίσετε:
Βρέφη έως 12 μηνών
Η σχέση με την τροφή ξεκινά με την μητέρα που γαλουχεί το νεογέννητο, είτε άμεσα με τον θηλασμό είτε έμμεσα μέσω της χρήσης της ειδικής μποτίλιας (μπιμπερό). Είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ενός δεσμού εμπιστοσύνης κατά τη φάση της γαλουχίας να κατανοήσουμε πώς το νεογέννητο επικοινωνεί τις ανάγκες του και πώς εσείς ανταποκρίνεστε σε αυτές. Γι' αυτό χρειάζεται να είστε σε εγρήγορση και να παρατηρείτε το νεογέννητο σας ώστε να διακρίνετε το κλάμα της πείνας και να ανταποκριθείτε σύμφωνα με την ανάγκη του. Τα βρέφη που οι ανάγκες τους βρίσκουν άμεση ανταπόκριση νιώθουν πιο ασφαλή.
Τα συνηθέστερα προβλήματα αυτής της ηλικίας, σχετιζόμενα με την πρόσληψη της τροφής είναι:
Δυσκολία εξοικείωσης με το θηλασμό
Πολλές νέες μητέρες δεν έχουν κατανοήσει επαρκώς τη διαδικασία του θηλασμού και στην αρχή βρίσκουν δύσκολο το να θηλάζουν το νεογέννητό τους. Τα οφέλη του μητρικού γάλακτος είναι γνωστά σε όλους πλέον και μπορούμε να πούμε ότι το μητρικό γάλα είναι το καλύτερο δώρο που μπορείτε να κάνετε στο νεογέννητό σας. Θα σας βοηθήσει να βρείτε το δρόμο σας προς τον θηλασμό το να είστε ήρεμη, υπομονετική, αλλά και επίμονη. Η μαία σας θα είναι μεγάλη βοήθεια και πηγή πληροφοριών και θα σας δείξει πώς να θηλάζετε το νεογέννητό σας πριν φύγετε από το νοσοκομείο. Επίσης, κάποιοι παιδίατροι έχουν εκπαιδευτεί σχετικά και καλό είναι να ελέγξετε αν και ο δικός σας έχει την σχετική εμπειρία και μη διστάζετε να ζητάτε βοήθεια.
Άρνηση τροφής
Τα βρέφη περιστασιακά αρνούνται την τροφή είτε γιατί είναι ήδη χορτάτα, είτε κουρασμένα, είτε αναστατωμένα, είτε απλώς δεν πεινάνε. Στα νοσοκομεία το τάισμα των βρεφών ρυθμίζεται σύμφωνα με το πρόγραμμα των νοσοκόμων και όχι σύμφωνα με την προσωπική ανάγκη του βρέφους. Έτσι, αν θελήσετε να συνεχίσετε στο σπίτι το πρόγραμμα του νοσοκομείου, είναι πιθανόν να διαπιστώσετε ότι η πείνα του βρέφους σας δεν συμβαδίζει με το πρόγραμμά σας.
Αποφυγή νέας τροφής
Τα βρέφη αγαπούν την τροφή που τους είναι οικεία και έτσι συνηθίζουν να απορρίπτουν νέες γεύσεις. Προσπαθείτε να προσφέρετε μια νέα τροφή σε συνδυασμό με μια αγαπημένη του.
Σχολαστικότητα κατά τη διατροφή
Συχνά τα βρέφη γκρινιάζουν την ώρα του φαγητού. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στην ανάπτυξη της οδοντοφυΐας, είτε σε κόπωση, είτε γιατί δεν χρειάζονται τόση τροφή όση τους προσφέρετε. Σίγουρα τα βρέφη που τρέφονται με σκόνη γάλακτος δεν χρειάζονται τόσες επαναλήψεις γαλουχίας όσες όσα θηλάζουν. Πιθανόν επίσης το βρέφος σας να μην είναι ακόμη έτοιμο για στερεά τροφή. Προσπαθήστε να το κάνετε να επικεντρωθεί στο γεύμα του μειώνοντας τη διάσπαση της προσοχής του με άσχετες δραστηριότητες (όπως για παράδειγμα το να παίζει με τα παιχνίδια του ενώ προσπαθείτε να το ταΐσετε).
Μπούκωμα
Εισάγοντας του τροφές με πυκνή-παχιά σύσταση τους είναι πιθανό καθώς είναι κάτι νέο για τον ουρανίσκο του να μην του αρέσει η υφή τους ή η γεύση τους. Οι τροφές με υφή πουρέ ή πυκνού χυλού μπορούν να δώσουν στο βρέφος την αίσθηση πνιγμού και έτσι να νιώθουν μπουκωμένα. Ελέγξετε με τον παιδίατρό σας εάν το βρέφος σας είναι έτοιμο για τέτοια τροφή.
Ακαταστασία
Η προσπάθεια του βρέφους-νηπίου να τραφεί μόνο του (μετά το 6ο μήνα) παίζοντας με την τροφή του και ανακαλύπτοντας τις διαφορές στην υφή και το χρώμα των τροφών αυξάνει το ενδιαφέρον του για την τροφή. Επιτρέψτε του λοιπόν την ακαταστασία ακόμη κι αν αυτό σημαίνει περισσότερη τροφή στο πάτωμα παρά στο στόμα του.
Παλινδρόμηση
Η παλινδρόμηση της τροφής είναι συνήθης στα βρέφη, γι' αυτό συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας αν το βρέφος σας βγάζει πολύ γάλα ή δείχνει να βασανίζεται αμέσως μετά από κάθε γαλουχία.
Το να αποκτήσετε την προσωπική σας μέθοδο που θα σας επιτρέπει να εισάγετε στο βρέφος σας νέες στερεές τροφές και να το εξοικειώνετε με νέες γεύσεις θα αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την ικανότητά του να εξοικειώνεται με πιο πλούσιες τροφές όταν θα είναι πλέον νήπιο. Αν σήμερα αρνείται ή αποφεύγει να δεχθεί μια νέα τροφή ξαναδοκιμάστε σε λίγες μέρες γιατί η γεύση του συνεχώς αλλάζει.
Τι πρέπει να περιορίσετε:
Όταν εισάγετε στην διατροφή του στερεά τροφή περιορίστε την προσφορά κρεμών πλουσίων σε ζάχαρη, καθώς το βρέφος σας θα συνηθίσει να προτιμά τη γλυκιά κρέμα από τον φυσικό πουρέ των λαχανικών και κρεάτων. Οι κρέμες είναι βολικές για τους γονείς καθώς απαιτούν μικρότερη προετοιμασία και είναι πιο πλούσιες σε θερμίδες. Όμως όταν το βρέφος φτάσει στην νηπιακή ηλικία θα βρεθείτε στην θέση να μάχεστε μαζί του για να το πείσετε να δεχτεί κανονική τροφή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Jana, L.A. and Shu, J. (2007). Food Fights, American Academy of Pediatrics, USA
Lask, B. & Bryant-Waugh, R. (1999). Eating Disorders- A Parents Guide. Penguin NY
More, J. (2008). How to feed your toddler. babycentre.co.uk
More, J. (2006). How to cope with toddler feeding problems.babycenter.co.uk
Tzotzas, T., Kapantous, E., Tziomalos, K., Ioannidis, I., Mortogloy, A., Bakatselos, S., Kaklamanoy,
M., Lanaris, L. and Kaklamanou, I. (2008). Epidemiological Survey for the Prevalence of Overweight
and Abdominal Obesity in Greek Adolescents. Obesity (16), 1718-1722
WebMD Medical Reference (2010). Baby Feeding Problems and Solutions.