Ερώτηση από Ισμηνη (18.05.2020)
Γειά σας! Είμαι μια μητέρα τριών παιδιών. Ο μεγάλος μου είναι τεσσάρων, η δεύτερη μου είναι δύο χρονών και τριών μηνών και η μπέμπα μας είναι έξι μηνών.
Προσπαθούμε με τον άντρα μου να βάζουμε όρια στα παιδιά. Ίσως όμως φωνάζουμε αρκετά. Δεν χειροδικούμε πάντως. Η ερώτηση μου είναι πώς θα καταλάβουμε αν είμαστε υπερβολικοί. Ο γιος μου δεν μας ακούει καθόλου. Μήπως αυτό έχει να κάνει με το ότι τον επιπλήττουμε για πολλά, οπότε μας αγνοεί; Ή επειδή συνεχώς μας αγνοεί, αναγκαζόμαστε να τον επιπλήττουμε; Επίσης ήθελα να ρωτήσω γιατί τελευταίως κατουριέται πάνω του κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τέλος ήθελα να αναφέρω ότι δίπλα μας μένει η αδελφή μου. Σπάνια μαλώνει τα παιδιά της, που καθημερινά παίζουν με τα δικά μας. Ανησυχώ για το αν ο γιος μας βιώνει αρνητικά το ότι γίνεται αποδέκτης πολλών μη, ενώ τα ξαδέλφια του όχι. Ευχαριστώ!
Απάντηση από ψυχολόγο (19.05.2020)
Αγαπητή Ισμήνη
Αναγνωρίζω πολύ καλά τις δυσκολίες και τις ανησυχίες μίας τρίτεκνης οικογένειάς και μάλιστα με παιδιά όλα κάτω των 5 ετών διότι βρισκόμουν στην ίδια ακριβώς θέση.
Πρώτα θέλω να απευθυνθώ στην θέμα την ενούρηση του παιδιού σας. Έρευνες αναφέρουν ότι μέχρι 4% των παιδιών που έχουν μάθει να χρησιμοποιούν την τουαλέτα έχουν πρόβλημα με την ενούρηση στην διάρκεια της ημέρας. Υπάρχουν δύο λόγοι να συμβαίνει αυτό -ο ένας αφορά την σωματική υγεία και ο άλλος συναισθηματικά αίτια. Αν η ενούρηση συμβαίνει περισσότερο από 2 ημέρες και συνοδεύεται με άλλα συμπτώματα προτείνετε μία επίσκεψη στον παιδίατρο (για να αποκλειστούν τυχόν π.χ. ουρολοίμωξη, διαβήτη ή δυσκοιλιότητα). Θα γνωρίζετε καλά πώς μπορεί να αναπτυχθούν βακτήρια στην ουρήθρα και να προκαλεστεί κάποια ουρολοίμωξη με αποτελέσμα το παιδί να πονά όταν ουρή ή να μυρίζουν τα ούρα του. Ο διαβήτης συμβαίνει όταν το σώμα δυσκολεύεται να ρυθμίσει τα σάκχαρα με αποτέλεσμα συμπτώματα όπως υπερβολική δίψα, πείνα, απώλεια βάρους, εξάντληση και ευερεθιστότητα. Η δυσκοιλιότητα βάζει πίεση στην κύστη και αυτό συχνά έχει αποτέλεσμα να 'βρέχεται΄ το παιδί. Αν όλα από την ιατρική πλευρά των αιτίων είναι εντάξει, τότε το θέμα μας είναι συναισθηματικό.
Το άγχος και το στρες μπορούν να δημιουργήσουν τέτοιου είδους ατυχήματα σε ένα παιδί που έχει μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα. Συχνά τα θέματα που μπορούν να γίνουν αίτια για το άγχος στα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι αλλαγές όπως ο ερχομός ενός νέου μωρού (στην δική σας περίπτωση), αλλαγές στην οικογενειακή ζωή (στην δική σας περίπτωση) ή το ξεκίνημα στο νηπιαγωγείο.
Εσείς θα ερευνήσετε πρώτα το πιθανόν ιατρικό θέμα για να είμαστε σίγουροι δεν συμβαίνει κάτι εκεί. Το συναισθηματικό θέμα μπορεί να λυθεί με τον τρόπο που εφαρμόζεται εσείς και ο σύζυγός την πειθαρχία στα παιδιά. Πρώτον, η πειθαρχία ΔΕΝ είναι τιμωρία. Η πειθαρχία είναι όριο και το όριο είναι σαν ένας κανόνας, π.χ. τρώμε όλοι μαζί στο τραπέζι. Αυτό είναι ένα όριο. Πως μεταφέρετε αυτός ο κανόνας από τον γονέα έχει ιδιαίτερη σημασία για το πως θα το αντιληφθεί το παιδί και αν θα το πράξη. Αν μεταφέρετε με φωνές και ακολουθείτε από συχνά "ΜΗ" το αποτέλεσμα θα είναι αυτό που βιώνετε τώρα με συνέπεια το παιδί να αποστασιοπηθεί συναισθηματικά από τους γονείς και να κλειστεί στον εαυτό του εκδηλώνοντας την συμπεριφορά που βλέπετε γιατί δεν μπορεί να εκφραστεί με τις κατάλληλες λέξεις, ακόμη.
Δεν μ' αρἐσει να συγκρίνουμε γονείς όμως μιας και αναφέρατε πως η αδελφή σας μένει δίπλα σας και τα παιδιά σας περνούν κάποιο χρόνο παίζοντας μαζί με τα ξαδέλφια τους, τηρούν τα όρια που θέτει η θεία στο σπίτι της; Ορισμένες φορές είναι ωφέλιμο να συζητάμε με άλλους γονείς τους μεθόδους που δουλεύουν για κοινά θέματα που αφορούν τα παιδιά μας. Έχω γράψει δύο άρθρα στον ιστότοπο του babyzone.gr σχετικά με την πειθαρχία και διαπαιδαγώγηση για παιδιά 0-12 έτη που πιθανόν να σας φανούν χρήσιμα. Όμως για άμεση ανακούφιση, προτείνω τα εξής:
- Προσωπικό Χρόνο για μαμά και μπαμπά. Με τον ερχομό του νέου μωρού και την τεράστια ευθύνη τριών πλέον παιδιών χρειάζεται εσείς και ο σύζυγός να φροντίσετε την σωματική και ψυχική σας υγεία. Προσπαθείστε να αφιερώσετε λίγο χρόνο έστω και μία ώρα σχεδόν καθημερινά για τον εαυτό σας. Φροντίστε την διατροφή σας, τον ύπνο σας, την ψυχική ηρεμία διότι αν έχετε εσείς οι δύο ένταση θα είναι δύσκολο να υπάρξει γενικότερη ειρήνη και συνεργασία στην οικογένειά. Χρειάζετε οργάνωση με τον χρόνο και την καθημερινή οικογενειακή ρουτίνα.
- Ευχάριστες Δραστηριότητες. Για να υπάρχει συνεργασία από τα παιδιά πρέπει να καταλάβουμε την γλώσσα των παιδιών και τα παιδιά μαθαίνουν και εκφράζονται μέσω του παιχνιδιού. Όταν περνάμε χρόνο με τα παιδιά μας τότε εκείνα καταλαβαίνουν πως τα αγαπάμε. Συμμετέχοντας σε κοινές ευχάριστες δραστηριότητες (π.χ. βόλτα, ποδήλατο, κατασκευές, παιχνίδι ρόλων) δείχνουμε στα παιδιά μας πως και εμάς μας αρέσει να διασκεδάζουμε και να παιρνάμε ευχάριστα. Αν κάνουμε μόνο αυτά που πρέπει (π.χ. τις δουλειές του σπιτιού/εργασίας) μαθαίνουμε στο παιδί πως η ζωή είναι μόνο ένα στρες ενώ μπορούμε να τους μάθουμε να βρουν ισορροπίες κάνοντας δραστηριότητες που μας φέρνουν ευεξία. Ακόμη και μέσα στο σπίτι, είναι πολύ ικανοποιητικό για ένα τεσσάχρονο να νιώθει υπεύθυνα βοηθώντας στο μπάνιο του νέου μωρού ή να βοηθήσει στο στρώσιμο του τραπεζιού. Όταν τα παιδιά σας θα σας βλέπουν να διασκεδάζεται μαζί τους τότε όταν θα έρθει η ώρα για π.χ. ύπνο, θα ξέρουν πως δεν το λέτε για να τους χαλάσετε το παιχνίδι (γιατί ξέρουν πλέον πως και σ εσάς αρέσει η διασκέδαση) και έτσι θα είναι πιο συνεργάσιμα.
- Time-Out για Γονείς. Τί σημαινεί αυτό; Όταν νιώθετε πως τα νεύρα σας θα πάνε να σπάσουν, θα πάτε για 10-15' σε Time-Out. Έτσι θα έχετε χρόνο να ηρεμήσετε, να ρίξετε λίγο νερό στο πρόσωπο σας και να αποφύγετε τις φωνές στα παιδιά. Όταν τα παιδιά βλέπουν τον γονέα να φωνάζουν ουσιαστικά βλέπουν τον γονέα χωρίς έλεγχο. Αυτό δεν τους φέρνει ιδιαίτερη ικανοποίηση κάθε άλλο τους φοβίζει. Ξέχωρα που μαθαίνουν να λύνουν προβλήματα με τις φωνές ή το άγχος. Οπότε όταν αποσυρθείτε για 10 λεπτά δεν θα σας βλέπουν να τα χάνετε και έτσι δεν θα ΄πέφτετε' στα μάτια των παιδιών σας. Το δε παιδί όταν δεν θα τηρεί το όριο που του θέτετε, θα πηγαίνει σε Time-In.
- Time- In για Παιδιά. Συχνά το Time-Out για το παιδί δεν είναι αποτελεσματικό γιατί δεν μαθαίνει το λόγο που πήγε τιμωρία. Αντίθετα νιώθει μία σειρά από συναισθήματα που τον απομονώνουν ακόμη περισσότερο από τους γονείς του και δεν μαθαίνει πως να συμπεριφερθεί. Αντί το παιδί να πάει σε κάποια γωνία και να σκέφτεται πως πάλι τον μάλωσαν και να θυμώνει / πεισμώνει ακόμη περισσότερο μαζί με τους γονείς, όταν πηγαίνετε για Time- In συμβαίνει το αντίθετο. Στο Time- In καθόμαστε μαζί με το παιδί και του ζητάμε να εκφράσει αυτό που νιώθει. Αν είναι νήπιο μπορείτε να του ζητήσετε να σας ζωγραφίσει τί νιώθει. Συνήθως θα πάρουν τον μαρκαδόρο και θα το πατήσουν με μανία γύρω γύρω να σας δείξουν τον θυμό τους. Αυτό είναι μία καταπληκτική ευκαιρία για τον γονέα να έχει τον έλεγχο και να καθοδηγήσει το παιδί του από τον λαβύρινθο των έντονων συναισθημάτων του ώστε να μάθει τί του συμβαίνει και να του ειπωθεί τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος θα καταφέρει αυτό που του ζητάτε. Στο Time- In ο γονιός μαθαίνει στο παιδί του πως δεν θα επιτρέψει αυτά τα έντονα συναισθήματα να τον διώξουν από κοντά του, πως ο γονιός θα είναι δίπλα του για να τον στηρίξει και να τον καθοδηγήσει.
Ισμήνη αν καταφέρετε να κάνετε αυτά για τουλάχιστον 14 ημέρες θεωρώ πως θα δείτε λιγότερες φωνές στο σπιτικό σας και περισσότερη συνεργασία από τον γιο σας. Η μικρή θα ακολουθήσει το παράδειγμα και το βρέφος θα παρατηρεί και θα απορροφά όσα βλέπει και ακούει. Σας εύχομαι ψυχραιμία και δύναμη για να φροντίσετε οι δύο σας την όμορφη οικογένεια που αποκτήσατε.
Εργαλεία 
