Ο ήλιος που τόσο πολλά θετικά μας προσφέρει, μας φωτίζει, μας ζεσταίνει, μας βοηθάει στο σχηματισμό της βιταμίνης D και τόσα άλλα, έχει και τις βλαπτικές του επιδράσεις, οι οποίες έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια περισσότερο αισθητές, λόγω της μείωσης του στρώματος του όζοντος.
Ένα μέρος των ακτινοβολιών του ηλιακού φάσματος είναι η ζώνη της υπεριώδους ακτινοβολίας, η οποία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η υπεριώδης ακτινοβολία και ιδιαίτερα η UVA και UVB σε μικρές ποσότητες δεν είναι βλαπτικές. Άλλωστε σε μεγάλο βαθμό απορροφώνται από τα εξωτερικά μόρια του οφθαλμού, δηλαδή τα βλέφαρα και τον κερατοειδή, αλλά και από τον κρυσταλλοειδή φακό του οφθαλμού.
Η παρατεταμένη όμως έκθεση των οφθαλμών στις ανωτέρω ακτινοβολίες, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως κερατοεπιπεφυκίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονο κοκκίνισμα των οφθαλμών, φωτοφοβία και αίσθημα ξένου σώματος.
Η μακροχρόνια έκθεση
Η μακροχρόνια έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία προκαλεί τη φωτογήρανση του δέρματος των βλεφάρων, φαινόμενο άσχετο από τη βιολογική γήρανση. Επίσης μπορεί να αποτελέσει το σπουδαιότερο παράγοντα εκφυλιστικών παθήσεων του επιπεφυκότα, όπως το πτερύγιο και το στεάτιο, παθήσεις πολύ συνηθέστερες στις μεσογειακές χώρες. Και ασφαλώς η πιο σοβαρή επιπλοκή είναι ο καρκίνος του δέρματος, πάθηση που εμφανίζεται πολύ πιο συχνά τα τελευταία χρόνια.
Η επίδραση
Η επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας εξαρτάται από την εποχή του έτους, από την ώρα της ημέρας (περισσότερο επικίνδυνη μεταξύ 11π.μ. και 4μ.μ.) και από τις συνθήκες της ατμόσφαιρας. Επίσης από την απόσταση από τον ισημερινό (όσο πλησιέστερα τόσο χειρότερα) , αλλά και από το υψόμετρο. Σε υψόμετρο 1000 μέτρα η συγκέντρωση της UVB ακτινοβολίας αυξάνει κατά 15% περίπου και βέβαια η συγκέντρωση της υπεριώδους ακτινοβολίας στην επιφάνεια της γης εξαρτάται από το πάχος του στρώματος του όζοντος.
Ρόλο μεγάλο ακόμα παίζει η θέση στην οποία βρισκόμαστε. Δηλαδή, όταν είμαστε σε μια εκτεταμένη αμμώδη έκταση ή σε ένα χιονισμένο τοπίο, η ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που αντανακλάται είναι πολύ μεγάλη και η λήψη προστατευτικών μέτρων απαραίτητη.
Τα παιδιά
Τώρα, λοιπόν, που το στρώμα του όζοντος έχει μειωθεί, θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρα προσεκτικοί. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η βλάβη της υπεριώδους ακτινοβολίας δρα αθροιστικά, γι’ αυτό θα πρέπει να προστατεύουμε ιδιαίτερα τα παιδιά, λόγω του μεγάλου προσδόκιμου επιβίωσης. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα σύννεφα δεν απορροφούν σημαντικά την υπεριώδη ακτινοβολία, γι’ αυτό η προστασία των ματιών θα πρέπει να υπάρχει και τις συννεφιασμένες ημέρες.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε;
- Θα πρέπει να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο τις επικίνδυνες ώρες της ημέρας,
- να χρησιμοποιούμε αντιηλιακά στο πρόσωπο και τα βλέφαρα
- και να φοράμε κατάλληλα απορροφητικά γυαλιά ηλίου.
Τα γυαλιά ηλίου, εφόσον αγοραστούν από οπτικό κατάστημα, συνήθως είναι εγγυημένα για τη σωστή απορροφητικότητα. Άλλωστε, πολλές εταιρίες φακών συνοδεύουν τα γυαλιά με εγγύηση, ότι οι φακοί απορροφούν κατά 100% την UVA και την UVB υπεριώδη ακτινοβολία. Αντίθετα τα χρωματιστά γυαλιά που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα, όχι μόνο δεν προσφέρουν προστασία, αλλά αντίθετα, με τη διαστολή της κόρης που προκαλούν μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στην όραση, πολύ περισσότερες από το να μη φορούσε κάποιος καθόλου γυαλιά.
Τα γυαλιά ηλίου θα πρέπει να φοριούνται από πολύ μικρή ηλικία (περίπου από 2 ετών). Οι οργανικοί απορροφητικοί φακοί είναι άθραυστοι και ακίνδυνοι για τα παιδιά.
Ένας επιπλέον τρόπος προστασίας είναι το καπέλο, το οποίο θα πρέπει να φορούν τα παιδιά κάθε ηλικίας.
Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι η ευαισθησία στον ήλιο δεν είναι ίδια σε όλα τα παιδιά. Τα ξανθά παιδιά είναι περισσότερο ευαίσθητα από τα μελαχρινά, γιατί το δέρμα τους και τα διάφορα στοιχεία του ματιού τους έχουν λιγότερη χρωστική κι έτσι απορροφούν λιγότερο την ηλιακή ακτινοβολία. Ιδιαίτερη ευαισθησία εμφανίζουν επίσης τα παιδιά που πάσχουν από αλφισμό, έχουν χειρουργηθεί στο παρελθόν για καταρράκτη ή παρουσιάζουν ανιριδία.
Νικολόπουλος Ιωάννης
Ειδικός Παιδο-οφθαλμίατρος
Διευθυντής Ιασώ Παίδων
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Τεύχος 14
Βιβλιογραφία
1. Dain SJ. Sunglasses and sunglass standards. Clin Exp Optom. 2003 Mar; 86 (2) : 77-90. Review. PubMed PMDIQ 12643804.
2. Cole BL. Should sunglasses be required to comply with the sunglass standard? Clin Exp Optom. 2003 Mar;86(2): 74-6. PubMed PMID: 12643803
3. Do sunglasses really protect my eyes—and do darker sunglasses offer the best protection? Johns Hopkins Med Lett Health After 50. 2004 May; 16 (3) : 8. PubMed PMID: 15132099
Εργαλεία 
