Το γάλα αποτελεί την τροφή με τη μεγαλύτερη βιολογική σημασία για τον άνθρωπο από την πρώτη στιγμή της γέννησής του. Αρκεί να σκεφτούμε ότι αποτελεί τη μοναδική τροφή για το νεογέννητο τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του.
Η μεγάλη του αξία οφείλεται στην ποικιλία των θρεπτικών συστατικών που περιέχει (αποτελεί την καλύτερη πηγή για τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β και τη βιταμίνη Α).
Το γάλα αποτελεί πολύτιμη και προστατευτική τροφή για όλες τις ηλικίες και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Περιέχει μείγμα πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, απαραίτητα αμινοξέα και σημαντικές ποσότητες ανόργανων αλάτων, όπως ο φώσφορος και το ασβέστιο που αποτελούν δομικά υλικά για το σκελετό.
Τι ρόλο παίζει το γάλα στην ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων;
Η καλή διατροφή είναι σημαντική για την καλή υγεία, ιδιαίτερα στην παιδική και στην εφηβική ηλικία κατά την οποία μπαίνουν οι βάσεις για τη σωστή ανάπτυξη. Ωστόσο, ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό το οποίο δεν παίρνουν σε αρκετή ποσότητα τα παιδιά είναι το ασβέστιο - που βρίσκεται κυρίως στο γάλα και στα προϊόντα του αλλά και στα πράσινα λαχανικά με φύλλα. Το ασβέστιο είναι ένα θρεπτικό συστατικό που δυναμώνει και διατηρεί υγιή τα οστά και τα δόντια. Χρησιμεύει στη δημιουργία της μάζας του σώματος και αποτρέπει τον κίνδυνο καταγμάτων που οφείλονται σε οστεοπόρωση, μία πάθηση κατά την οποία τα οστά γίνονται εύθραυστα.
Πόσο ασβέστιο χρειάζονται τα παιδιά;
Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη διατροφή συνιστούν τα παιδιά ηλικίας 4-8 ετών να λαμβάνουν 800 mg ασβεστίου την ημέρα, ή περίπου 2 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες ηλικίας 9-18 ετών χρειάζονται περισσότερο ασβέστιο δεδομένου ότι τα οστά τους αναπτύσσονται περισσότερο απ' ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής. Θα πρέπει να παίρνουν 1.300 mg ασβεστίου την ημέρα, ή περίπου 3 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων την ημέρα. Ένα ποτήρι γάλα των 0,25 l έχει περίπου 300 mg ασβεστίου, επομένως γύρω στα 4 ποτήρια γάλα την ημέρα σχεδόν καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες σε ασβέστιο.
Συνιστώμενη Ημερήσια Ποσότητα ασβεστίου
1 - 3 χρονών — 500 mg
4 - 8 χρονών — 800 mg
9 -18 χρονών — 1.300 mg
Σε ποιες τροφές βρίσκεται το ασβέστιο;
Το γάλα (πλήρες ή άπαχο ή με χαμηλά λιπαρά) καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το τυρί και το γιαούρτι, εξαιρετικές πηγές ασβεστίου. Εκτός του ότι έχουν πολύ ασβέστιο παρέχουν και άλλες βασικές θρεπτικές ουσίες στον οργανισμό, όλες απαραίτητες για την καλή υγεία των οστών και την ανάπτυξη. Σε αυτές περιλαμβάνεται ο φώσφορος, το μαγνήσιο και πρόσθετη βιταμίνη D στο γάλα. Άλλες πηγές ασβεστίου είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το λάχανο, το μπρόκολο, ο χυμός πορτοκαλιού εμπλουτισμένος με ασβέστιο. Το καλύτερο είδος γάλατος είναι σε γενικές γραμμές το άπαχο ή το γάλα με χαμηλά λιπαρά, ωστόσο, τα βρέφη κάτω του ενός έτους θα πρέπει να πίνουν μόνο το γάλα της μητέρας ή γάλα ειδικής σύνθεσης εμπλουτισμένο με σίδηρο. Τα παιδιά ηλικίας ενός έως δύο ετών θα πρέπει να πίνουν εκτός ειδικών εξαιρέσεων πλήρες γάλα, καθώς ορισμένα λιπαρά είναι απαραίτητα για την ανάπτυξή τους σε αυτή την ηλικία.
Μεταξύ 2 και 5 ετών, οι γονείς θα πρέπει να αντικαθιστούν σταδιακά το πλήρες γάλα με άπαχο ή με γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Από την ηλικία των δύο ετών, τα παιδιά θα πρέπει να παίρνουν τις περισσότερες θερμίδες τους από δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, όσπρια και άπαχο κρέας, πουλερικά, ψάρια και ξηρούς καρπούς.
Τι περισσότερο προσφέρει το γιαούρτι από το γάλα;
Το γιαούρτι περιέχει πολλά θρεπτικά συστατικά σε μεγάλες ποσότητες, με σχετικά λίγες θερμίδες και είναι πλούσιο σε ασβέστιο, πρωτεΐνες, φώσφορο και βιταμίνες. Αποτελεί μία εύπεπτη, ελαφριά και θρεπτική τροφή, ιδανική για όλες τις ηλικίες. Έχει όλα τα συστατικά του γάλακτος και επειδή είναι σε συμπυκνωμένη μορφή περιέχει περισσότερο ασβέστιο και πρωτεΐνες. Επιπλέον, το γαλακτικό οξύ που περιέχει έχει αντισηπτικές ιδιότητες για το πεπτικό σύστημα, εμποδίζοντας την ανάπτυξη επιβλαβών μικροοργανισμών. Όταν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη που περιέχει το γάλα, το γιαούρτι αποτελεί την εναλλακτική λύση για τη λήψη του απαραίτητου ασβεστίου. Οι παιδίατροι συνιστούν να προστίθεται γιαούρτι στη διατροφή από τη βρεφική κιόλας ηλικία και να συνδυάζεται με φρούτα και δημητριακά. Αυτός ο διατροφικός συνδυασμός θεωρείται άριστος γιατί περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά, δηλαδή πρωτεΐνες ανώτερης βιολογικής αξίας και βιταμίνες, χωρίς να έχει πολλές θερμίδες.
Μπορούν όλοι να πίνουν γάλα;
Το γάλα αποτελεί την τροφή με τη μεγαλύτερη βιολογική σημασία για τον άνθρωπο, από την πρώτη στιγμή της γέννησής του.
Η λακτόζη, η ζάχαρη που περιέχεται στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, μπορεί να προκαλέσει κοιλιακές ενοχλήσεις σε κάποια άτομα. Ένα άτομο με δυσανεξία στη λακτόζη έχει πρόβλημα στην πέψη της. Η δυσανεξία στη λακτόζη δεν είναι συνηθισμένη στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, αλλά εμφανίζεται σε μεγαλύτερα παιδιά, εφήβους και ενηλίκους. Στα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, το γάλα είναι συχνά δύσπεπτο ακόμη και σε μικρές ποσότητες ή όταν συνδυάζεται με άλλα τρόφιμα, όπως δημητριακά. Επίσης, πολλά άτομα μπορούν να καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως τυρί ή γιαούρτι, τα οποία προκαλούν λιγότερα συμπτώματα. Ωστόσο, κάποιοι είναι αλλεργικοί στο γάλα και στα γαλακτοκομικά επομένως θα πρέπει να τα αποφεύγουν. Μπορούν όμως, να λαμβάνουν το ασβέστιο που τους χρειάζεται από άλλα τρόφιμα όπως από πράσινα λαχανικά με φύλλα, π.χ. λάχανο, μπρόκολο, κλπ.
Εργαλεία 
