Ως έγκαυμα ορίζεται η θερμική βλάβη των ιστών από οποιαδήποτε πηγή θερμότητας. Στα παιδιά η συνηθέστερη αιτία είναι η επαφή με ζεστά υγρά.
Η εγκαυματική νόσος κατατάσσεται ως ιδιαιτέρως σοβαρή διότι αφενός μπορεί να προκαλέσει το θάνατο, αφετέρου η αποκατάσταση στην καλύτερη περίπτωση ταλαιπωρεί τον ασθενή και την οικογένεια για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και στη χειρότερη έχει ως αποτέλεσμα δυσμορφίες και λειτουργικά προβλήματα.
Βάθος και έκταση ενός εγκαύματος
Η σοβαρότητα εξαρτάται από τη θερμοκρασία του μέσου και το χρόνο έκθεσης σε αυτό και προσδιορίζεται μέσω 2 παραμέτρων: το βάθος (βαθμό) του εγκαύματος και την έκταση του.
Βάθος εγκαύματος
Ως προς το βάθος τα εγκαύματα χωρίζονται σε:
- Επιπολής μερικού πάχους (πρώην 1ου βαθμού) όπου το δέρμα είναι ερυθρό και επώδυνο (το σύνηθες ηλιακό έγκαυμα).
- Εν τω βάθει μερικού πάχους (πρώην 2ου βαθμού) όπου το δέρμα είναι μάλλον ροζ παρά ερυθρό, φυσαλιδώδες, επώδυνο.
- Ολικού πάχους (πρώην 3ου βαθμού) όπου το δέρμα είναι λευκό, με κέρινη υφή και ανώδυνο.
Έκταση εγκαύματος
Ως προς την έκταση, ένας αδρός τρόπος μέτρησης είναι χρησιμοποιώντας την παλάμη του παιδιού ως μέτρο ίσον με 1% της επιφανείας σώματος.
Η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση
Και πάλι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη.
- Δεν επιτρέπουμε την ελεύθερη πρόσβαση των παιδιών στον χώρο της κουζίνας ιδιαίτερα όταν αυτός χρησιμοποιείται. Πολύ δε περισσότερο, δε μαγειρεύουμε ή φτιάχνουμε τον καφέ μας, το τσάι μας κτλ με τα παιδιά στην αγκαλιά μας.
- Δεν πίνουμε τον καφέ μας, το τσάι μας κτλ με τα παιδιά στην αγκαλιά μας.
- Δε βάζουμε δοχεία με ζεστά υγρά στο πάτωμα ή σε τραπέζι με τραπεζομάντιλο που μπορούν τα παιδιά να τραβήξουν.
- Δοκιμάζουμε το νερό και το ρυθμίζουμε πριν βάλουμε τα παιδιά στην μπανιέρα.
- Δεν αφήνουμε το πιστολάκι ανοιχτό ακουμπισμένο ώστε να στοχεύει τα παιδιά.
- Αποκλείουμε ασφαλώς το τζάκι και δεν αφήνουμε εκτεθειμένα εύφλεκτα υλικά.
- Τέλος, αποκλείουμε όλες τις πρίζες και δεν αφήνουμε φθαρμένα ή γυμνά ηλεκτροφόρα καλώδια.
Πώς το αντιμετωπίζω;
Εάν παρόλα αυτά συμβεί το ατύχημα, θα πρέπει να απομακρυνθούν τα ρούχα που καλύπτουν την εγκαυματική επιφάνεια άμεσα και εφόσον αυτή είναι σχετικά μικρή (<10%) να ρίξουμε άφθονο κρύο νερό (όχι παγωμένο) και για όχι πάνω από 10 λεπτά. Ακολούθως καλύπτουμε ελαφρά με γάζες ή καθαρή πετσέτα και απευθυνόμαστε σε υπηρεσίες υγείας. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει πως η απώλεια θερμότητας από τις εγκαυματικές επιφάνειες είναι σημαντική και ταχεία οπότε η κάλυψη κατά τη μεταφορά καθώς και το ζεστό περιβάλλον κρίνονται απαραίτητα μέτρα. Στα πλαίσια των Α’ βοηθειών υπάρχουν πλέον ειδικά gel και επιθέματα που έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά, με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό που βοηθούν στο να μειωθεί ο πόνος και να περιοριστεί το έγκαυμα.
Έγκαυμα από πυρκαγιά
Ειδική αναφορά θα πρέπει να γίνει στα εγκαύματα από πυρκαγιά. Σε αυτήν την περίπτωση δε θα πρέπει να μας διαφύγει η πιθανότητα συνοδού τραύματος από έκρηξη, πλήξη από αντικείμενα που πέφτουν ή τραύματος κατά την προσπάθεια διαφυγής. Προστατεύουμε λοιπόν την ΑΜΣΣ (Αυχενική Μοίρα Σπονδυλικής Στήλης) και εφόσον υπάρχει απώλεια αισθήσεων ελέγχουμε και παρέχουμε βασική υποστήριξη της ζωής τηρώντας τις αρχές της ΚΑΡΠΑ.
Επίσης ιδιαίτερη σημασία έχουν τα σημεία που υποδεικνύουν εισπνοή καπνού και ζεστού αέρα. Καψαλισμένο πρόσωπο, μαλλιά κτλ, πτύελα με πρόσμιξη αιθάλης (άνθρακα διαλυμένο στον αέρα ή κοινώς μαύρος καπνός) είναι τέτοια σημεία. Σε αυτήν την περίπτωση η μεταφορά σε νοσοκομείο είναι επείγουσα.