Την πρώτη μέρα της νέας σχολικής χρονιάς, τα ελληνικά σχολεία καλωσορίζουν περισσότερα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν αποκλειστεί στην Ελλάδα από τον Απρίλιο του περασμένου έτους.
Η UNICEF υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή των παιδιών στο σχολείο που θεωρείται ένα ζωτικό βήμα για την ένταξη των παιδιών προσφύγων και μεταναστών στην ελληνική κοινωνία και για να γίνει πραγματικότητα το θεμελιώδες δικαίωμα της εκπαίδευσης για κάθε παιδί στη χώρα.
«Χωρίς εκπαίδευση, μια γενιά παιδιών στην Ελλάδα θα χαθεί, χωρίς τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να συμβάλει στη χώρα και την οικονομία αντιμετωπίζοντας μεγαλύτερο κίνδυνο αποκλεισμού. Φέρνοντας πίσω στο σχολείο τα παιδιά των οποίων η ζωή έχει σταματήσει, τα βοηθάμε να επικοινωνήσουν με τα ελληνόπουλα και να κοινωνικοποιηθούν ώστε να ξαναχτίσουν το μέλλον τους», λέει ο Laurent Chapuis, συντονιστής της Ανταπόκρισης της UNICEF για το Προσφυγικό & Μεταναστευτικό στην Ελλάδα. «Δεν είναι μόνο ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία και την ψυχοκοινωνική ευημερία των παιδιών προσφύγων και μεταναστών, επιπλέον θα ενεργοποιήσει εκ νέου την ανάπτυξή τους και θα φέρει πίσω την αίσθηση της σταθερότητας στις ταραγμένες ζωές τους».
«Αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελληνική κυβέρνηση για να καλωσορίσει τα παιδιά προσφύγων και μεταναστών στο σχολείο», λέει η Σοφία Τζιτζίκου, Πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNICEF. Το Υπουργείο Παιδείας δεσμεύεται να υποδεχθεί στα δημόσια σχολεία, όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες, δημιουργώντας τάξεις υποδοχής για τα παιδιά που διαμένουν σε προσωρινές εγκαταστάσεις καθώς και για εκείνα που ζουν σε αστικές περιοχές.
«Η ένταξη των παιδιών προσφύγων και μεταναστών στα ελληνικά σχολεία έχει μόνο θετικές πλευρές, καθώς αφενός τα ελληνόπουλα θα σπουδάζουν σε ένα πολυπολιτισμικό ειρηνικό και ζεστό περιβάλλον, αφετέρου όλα τα παιδιά των προσφύγων θα ωφεληθούν από την εφαρμογή του προγράμματος εμβολιασμού πριν πάνε στο σχολείο», λέει η Σοφία Τζιτζίκου. «Το Υπουργείο Παιδείας και το Υπουργείο Υγείας συνεργάζονται στενά για να εγγυηθούν ότι οι υποχρεωτικοί εμβολιασμοί και οι προληπτικές εξετάσεις υγείας θα πραγματοποιηθούν πριν από την έναρξη των τάξεων υποδοχής. Μετά την εγγραφή τους, τα παιδιά των προσφύγων και μεταναστών θα λάβουν εντατική υποστήριξη στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας».
Παρόλο που εξαρχής ένας βασικός λόγος για να εγκαταλείψουν πολλοί πρόσφυγες τις χώρες τους ήταν να προσφέρουν στα παιδιά τους μια σωστή εκπαίδευση, υπήρξαν σημαντικά εμπόδια στην εγγραφή των παιδιών στα σχολεία. Μερικά παιδιά έχουν χάσει έως και δυόμισι χρόνια σχολικής φοίτησης κατά τη διάρκεια των μετακινήσεών τους και μέχρι στιγμής λιγότερο από το ένα τρίτο των 12.000 παιδιών προσφύγων και μεταναστών σχολικής ηλικίας έχουν πρόσβαση στην επίσημη εκπαίδευση. Οι γλωσσικοί φραγμοί και η χωρητικότητα του συστήματος, το στρες και τα τραύματα που οδηγούν σε χαμηλή ικανότητα συγκέντρωσης και υψηλά ποσοστά εγκατάλειψης και η αντίσταση στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, καθώς πολλοί ελπίζουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους σε άλλα μέρη της Ευρώπης, ήταν μεταξύ των λόγων που κράτησαν τα παιδιά εκτός σχολείου.
Με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γερμανικής κυβέρνησης, η UNICEF συμβάλλει στις προσπάθειες της πολιτείας για την εγγραφή των παιδιών στο σχολείο μέσω της ενημέρωσης, της ευαισθητοποίησης και της διερμηνείας, της υποστήριξης της σχολικής μελέτης στο σπίτι, της εκπαίδευσης στην πρώιμη παιδική ηλικία και της μη τυπικής εκπαίδευσης για παιδιά εκτός σχολείου ή αυτών που μετακινούνται για μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες. Μέχρι σήμερα, το πρόγραμμα μη τυπικής εκπαίδευσης της UNICEF έχει ωφελήσει περίπου 5.000 παιδιά με στόχο την προετοιμασία τους για την επίσημη εκπαίδευση.
Εκτός από τις θετικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή, η ενσωμάτωση των παιδιών προσφύγων και μεταναστών στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα θα ωφελήσει επίσης τα ελληνόπουλα και τις κοινότητες υποδοχής σε όλη τη χώρα.
«Μόνο όταν η σχολική χρονιά θα βρίσκεται σε εξέλιξη, θα γνωρίζουμε ακριβώς πόσα παιδιά θα έχουν ενταχθεί, αλλά αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να μείνει χωρίς εκπαίδευση. Η εκπαίδευση των παιδιών θα ωφελήσει όχι μόνο εκείνα που ήταν αποκλεισμένα, αλλά ολόκληρη την ελληνική κοινωνία σήμερα και στο μέλλον, λέει η Σοφία Τζιτζίκου.
Σημείωση για τους συντάκτες: Η UNICEF συνεχίζει να καλεί τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν την ατζέντα έξι σημείων δράσης για την προστασία των παιδιών προσφύγων και μεταναστών και να εξασφαλίσουν την ευημερία τους:
1. Προστασία των παιδιών προσφύγων και μεταναστών, ιδιαίτερα των ασυνόδευτων παιδιών, από την εκμετάλλευση και τη βία.
2. Τερματισμός της κράτησης των παιδιών που ζητούν διεθνή προστασία ή μεταναστεύουν με την εισαγωγή μιας σειράς πρακτικών εναλλακτικών λύσεων.
3. Διατήρηση των οικογενειών ενωμένων ως τον καλύτερο τρόπο για την προστασία των παιδιών και παροχή στα παιδιά νομικού καθεστώτος.
4. Εξασφάλιση της εκπαίδευσης όλων των παιδιών προσφύγων και μεταναστών και πρόσβαση στην υγεία και σε άλλες υπηρεσίες υψηλής ποιότητας.
5. Άσκηση πίεσης για δράση σχετικά με τα βαθύτερα αίτια των μετακινήσεων ευρείας κλίμακας προσφύγων και μεταναστών.
6. Προώθηση μέτρων για την καταπολέμηση της ξενοφοβίας, των διακρίσεων και της περιθωριοποίησης στις χώρες διέλευσης και προορισμού.
Στοιχεία για τα παιδιά πρόσφυγες/μετανάστες:
Παιδιά στην επίσημη εκπαίδευση (μέχρι τον Ιούνιο του 2017)
- 12.000 παιδιά σχολικής ηλικίας συνολικά (ηλικίας 6-17 ετών)
- Περίπου 3.500 παιδιά ηλικίας 6-17 ετών φοίτησαν στην επίσημη εκπαίδευση κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2017 (29% του συνόλου των 12.000)
- Τα παιδιά των προσφύγων και των μεταναστών έχουν χάσει κατά μέσο όρο 2,5 έτη σχολικής φοίτησης εξαιτίας των συγκρούσεων, της βίας και του εκτοπισμού.
- Η πρόσβαση στα σχολεία είναι ιδιαίτερα περιορισμένη για παιδιά άνω των 15 ετών, καθώς το τρέχον πρόγραμμα εκπαίδευσης προσφύγων του Υπουργείου Παιδείας στοχεύει μόνο σε παιδιά μέχρι την ηλικία αυτή.
- Η εγγραφή είναι περίπλοκη για τις οικογένειες που εξακολουθούν να μετακινούνται εντός της Ελλάδας και λόγω του γεγονότος ότι πολλοί γονείς θεωρούν ότι είναι περαστικοί, δεν ενδιαφέρονται να εγγράψουν τα παιδιά τους στα τοπικά σχολεία.
Ασυνόδευτα και χωρισμένα από τις οικογένειές τους παιδιά σε εγκαταστάσεις υποδοχής (βάσει αξιολόγησης από το Γραφείο του Συνηγόρου για τα Δικαιώματα του Παιδιού με την υποστήριξη της UNICEF και του Δικτύου για τα Παιδιά σε κίνηση, Μάιος 2017):
- 1.180 παιδιά αξιολογήθηκαν σε 54 εγκαταστάσεις υποδοχής σε όλη την Ελλάδα
- Το 44% των ασυνόδευτων και χωρισμένων παιδιών που φιλοξενούνται σε τέτοιες εγκαταστάσεις παρακολουθούσαν σχολική/επίσημη εκπαίδευση και το 56% ήταν εκτός σχολείου. Τα ποσοστά εγγραφής ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ ηλικιακών ομάδων και εθνικοτήτων.
Εργαλεία 
