Ερώτηση από Σοφία (2.5.2015)
“Καλησπέρα σας, ευχαριστούμε για τα όμορφα θέματα που μοιραζόμαστε. Η κόρη μου είναι 19 μηνών και αντιλαμβάνεται τα πάντα αλλά λέει λίγες λεξούλες καθαρά και όλα τα άλλα με τα δικά της λόγια. Μιλάει, τραγουδάει, παίζει με τη δίκη της γλώσσα. Πότε ξεκινούν να μιλούν καθαρά; Έχω αγχωθεί λιγάκι αν είναι φυσιολογικό αυτό. Ευχαριστώ για τον χρόνο σας”
Απάντηση από παιδίατρο (3.5.2015)
“Αγαπητή μητέρα,
σύμφωνα με το "βιβλίο" ο κανόνας είναι πως θέλουμε να γίνεται αντιληπτό το 50% του λόγου του παιδιού (από ξένους, και όχι τους συγγενείς) στα 2 έτη, το 75% στα 3 έτη, και το 100% στα 4 έτη. Δυσκολίες με συγκεκριμένα γράμματα είναι πολύ συχνές, με πιο συχνό το "ρο", αλλά ακόμη κι αυτό αναμένουμε να αρθρώνεται καλά περί τα 6-7 έτη.
Έβαλα τη λέξη "βιβλίο" σε εισαγωγικά, διότι οι κανόνες αποτελούν έναν γενικό μπούσουλα για τον παιδίατρο, καθώς το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Ο αριθμός των λέξεων (δεν μετράμε λέξεις που είναι φανταστικές, π.χ. "γκλογκλο" για το νερό, αλλά μετράμε λέξεις που δεν αρθρώνονται σωστά, π.χ. "νελό" για το νερό) αυξάνεται μαζί με την ηλικία του παιδιού - το να λέει όλο και περισσότερες λέξεις είναι σημαντικότερο από το πόσες ακριβώς λέξεις λέει.
Το ότι το παιδί σας φαίνεται να καταλαβαίνει όλα όσα του λέτε είναι εξαιρετικά καλό σημάδι, και ο βαθμός ανησυχίας είναι μικρός. Αυτό που σάς προτείνω είναι να μοιραστείτε την αγωνία σας με τον παιδίατρό σας (παρότι γνωρίζω πως πολλοί συνάδελφοι αρνούνται πεισματικά να στείλουν ένα παιδί για έλεγχο, φοβούμενοι το "στίγμα" ή ότι "οι γονείς θα αγχωθούν πάρα πολύ") - εκείνος είναι ο καταλληλότερος να εκτιμήσει συνολικά, αλλά και ειδικά το παιδί σας.
Το πρώτο βήμα (πάντα, μα πάντα) στη διερεύνηση ενός παιδιού που υστερεί γλωσσικά, είναι ο επίσημος έλεγχος της ακοής του. Αυτό ισχύει για όλα τα παιδιά, ακόμη και αυτά που πέρασαν το βασικό έλεγχο ακοής στην γέννηση έως και έξι μήνες πριν την έναρξη της ανησυχίας.
Προσωπικά, αξιολογώ το παιδί πρώτα όπως συνήθως (όλοι οι γονείς πάντα συμπληρώνουν ερωτηματολόγια που αφορούν την ανάπτυξη πριν δω το παιδί), και μετά ακούω τις αγωνίες των γονέων. Αν αυτές έχουν βάση, επανελέγχω το παιδί σε διαφορετική επίσκεψη που θα εστιάσει ειδικά σε αυτό το κομμάτι, και εφόσον δεν μπορώ να πω με σιγουριά το "μην ανησυχείτε", το στέλνω σε αναπτυξιολόγο για επίσημη εκτίμηση. Αν ο ειδικός συμφωνήσει πως υπάρχει υστέρηση στο λόγο, τότε σε συνεργασία μαζί του ξεκινώ ταυτόχρονα δύο δρόμους - ο πρώτος, και σημαντικότερος, είναι ο δρόμος της πρώιμης παρέμβασης (δηλαδή, λογοθεραπεία), ενώ ο δεύτερος είναι αυτός της διερεύνησης των πιθανών αιτιών (ξεκινώντας όπως είπα με μια ΩΡΛ εκτίμηση, η οποία περιλαμβάνει ωτοακουστικές εκπομπές ή/και ακουόγραμμα/τυμπανόγραμμα).
Για τις οικογένειες που συναντούν οικονομικές δυσκολίες τα πράγματα μπορούν να γίνουν με άλλον ρυθμό -δηλαδή, ξεκινά η πρώιμη παρέμβαση κατά το δυνατόν (αν δε γίνεται ούτε αυτό, τότε δίνω εγώ κάποιες βασικές οδηγίες), ενώ κλείνεται ένα ραντεβού σε κάποιο δημόσιο αναπτυξιολογικό κέντρο (συνήθως τα ραντεβού είναι για ένα χρόνο μετά!). Ζητώ ακοολογικό έλεγχο (πάλι σε δημόσιο ίδρυμα) ο οποίος καθυστερεί λιγότερο, και βλέπω το παιδί κατάτι συχνότερα απ ότι θα το έβλεπα. Και η μία μέθοδος, και η άλλη έχουν καλά αποτελέσματα, με την δεύτερη να είναι λίγο πιο αργή και να περιλαμβάνει λίγη περισσότερη ταλαιπωρία.
Μέχρι σήμερα μπορώ να πω πως από το δικό μου αρχείο ασθενών, νευρολογική βλάβη εντοπίστηκε σε κάτω του 5% των παιδιών με διαπιστωμένη καθυστέρηση του λόγου (και σχεδόν όλα αυτά τα παιδιά υστερούσαν και σε τουλάχιστον άλλον έναν τομέα). Αυτό σημαίνει πως ακόμη και παιδιά με πραγματική υστέρηση του λόγου, κατά κανόνα δεν πάσχουν από κάποιο διάχυτο νευρολογικό νόσημα, τουλάχιστον ανάμεσα στους ασθενείς μου.
Μιλώντας πάντα για το δικό μου αρχείο ασθενών, με εξαίρεση τα παιδιά που είχαν γνωστή βλάβη (από τη νεογνική ηλικία) και εκείνα (τα λίγα) που πάσχουν από κάποιο σοβαρό νευροαναπτυξιακό σύνδρομο, όλα τα υπόλοιπα βελτιώθηκαν θεαματικά με την πρώιμη παρέμβαση. Σε αυτά που βελτιώθηκαν τόσο εντυπωσιακά περιλαμβάνονται και εκείνα που πάσχουν από τις ελαφρότερες μορφές αυτισμού.”
Με εκτίμηση,
Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP
Παιδίατρος
CohenChildren’sMedicalCenterofNewYork, USA
Επιμελητής Α’, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Β’ Παιδιατρική Κλινική
τ. Πανεπιστημιακός Υπότροφος Α’ Παιδιατρικής Κλινικής “Η Αγία Σοφία”
Ιατρείο α’ : Τιμ. Βάσσου 17, πλ. Μαβίλη, Αθήνα
Ιατρείο β’: Μεθώνης 87, Κερατσίνι, Πειραιάς
τ. 6958477782
Εργαλεία 
