Μία από τις πρώτες απορίες που γεννιούνται στους «νέους» γονείς είναι αν το μωρό πρέπει να κοιμάται μαζί τους, στην κούνια του ή στο δωμάτιό του.
Τα σχετικά δημοσιεύματα είναι πολλά, αλλά πριν πανικοβληθείτε με το τι ισχύει και τι όχι, πριν τρέξετε να αλλάξετε τη διαρρύθμιση του σπιτιού σας κ.ά., διαβάστε τα συμπεράσματα δυο μελετητών (McKenna & McDade) που επιχείρησαν την επισκόπηση σχετικών ερευνών.
Συνήθως στις σχετικές έρευνες χρησιμοποιείται ο γενικός όρος co-sleeping (= κοιμάται μαζί), χωρίς να προσδιορίζεται επακριβώς πώς το μωρό κοιμάται μαζί με τους γονείς. Όταν για παράδειγμα μια μητέρα λέει κοιμάμαι μαζί με το μωρό μπορεί να εννοεί κάτι από τα παρακάτω:
- Κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο, εκείνη στο κρεβάτι της και το μωρό δίπλα της ανάμεσα σε εκείνη και τον μπαμπά του.
- Κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο, εκείνη στο κρεβάτι της και το μωρό σε μια κούνια τοποθετημένη σε μια άκρη του δωματίου.
- Κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο, εκείνη στο κρεβάτι της και το μωρό δίπλα της σε ένα κρεβατάκι-προέκταση του κρεβατιού της.
Πλέον αρκετοί μελετητές επιχειρούν τουλάχιστον τη διάκριση ανάμεσα στο co-sleeping και bed-sharing. Άρα, μια φράση «Μην κοιμάστε μαζί με το μωρό», επί της ουσίας δεν λέει τίποτε, αν δεν προσδιορίζει σαφώς, πώς ακριβώς εννοεί το «κοιμάμαι μαζί».
Οι περισσότερες έρευνες συσχετίζουν τις συνθήκες ύπνου του μωρού με τον αριθμό περιστατικών με Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου
Θα βρείτε πολλές έρευνες που δείχνουν ότι η πρακτική το μωρό να κοιμάται μαζί με τους γονείς στο ίδιο κρεβάτι συνδέεται με χαμηλά ποσοστά αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Από την άλλη υπάρχουν έρευνες που έχουν δείξει ακριβώς το αντίθετο. Πώς εξηγούνται αυτά τα αντικρουόμενα αποτελέσματα και τι πρέπει να ξέρουμε για να μην καταλήξουμε σε υπεραπλουστεύσεις;
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη τα εξής:
- Δεν μπορούμε να αναφερόμαστε σε αριθμούς αιφνίδιων θανάτων βρεφών, χωρίς λεπτομέρειες για τις ακριβείς συνθήκες (π.χ. θέση μωρού).
- Ερευνητικά είναι μάλλον δύσκολο να απομονώσουμε και να μελετήσουμε όλους τους πιθανούς συνδυασμούς παραγόντων κινδύνου και να τους συσχετίσουμε στατιστικά.
Επομένως, το να πούμε ότι σημειώθηκαν τόσοι θάνατοι μωρών «ενόσω κοιμούνται μαζί με» ή «χώρια από τους γονείς», δεν είναι αρκετό για να συσχετίσουμε απευθείας το θάνατο με τον τρόπο ύπνου του μωρού.
Κι αυτό γιατί εάν μια μητέρα κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με το μωρό της, χωρίς να τηρεί βασικούς κανόνες ασφαλείας, θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού της, όσο και μια μητέρα που κοιμίζει το παιδί μόνο του χωρίς επίβλεψη ή αποκοιμιέται στον καναπέ, ενώ ταΐζει το μωρό με μπιμπερό.
Θα πρέπει λοιπόν να έχουμε υπόψη ότι το να κοιμάται το παιδί στο ίδιο κρεβάτι με τη μαμά και τον μπαμπά μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού, όταν:
- Οι γονείς καπνίζουν (ή ακόμα χειρότερα κάνουν χρήση αλκοόλ).
- Το μωρό δεν κοιμάται σε ύπτια θέση.
- Το μωρό κοιμάται πάνω στο μαξιλάρι ή κάτω από βαριά σκεπάσματα.
Επιπλέον, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και το κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο των οικογενειών που μετείχε στην έρευνα. Για παράδειγμα έρευνες που μελετούν οικογένειες με χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο (όπου το να κοιμάται το παιδί στο ίδιο κρεβάτι κι όχι σε δικιά του κούνια είναι η μόνη επιλογή λόγω έλλειψης χώρου) εμφανίζουν υψηλά ποσοστά Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου.
Άρα αλλιώς θα κρίνουμε την περίπτωση μιας μητέρας που δεν είναι καπνίστρια και συνειδητά επιλέγει να κοιμάται μαζί με το παιδί της, γιατί θέλει να το θηλάζει και να το φροντίζει όσο γίνεται καλύτερα, από την περίπτωση μιας μητέρας που ζει με ανέχεια και κοιμίζει το παιδί στο μαξιλάρι της όχι από επιλογή, αλλά επειδή δεν έχει λεφτά για κούνια.
Γενικά, η πρακτική το μωρό να κοιμάται μαζί με τον γονιό στο κρεβάτι του ή δίπλα στο κρεβάτι του ευνοεί το θηλασμό καθώς το μωρό θηλάζει πιο συχνά, όταν κοιμάται μαζί με τη μητέρα του σε ύπτια θέση.
Έτσι, μια συνειδητοποιημένη μητέρα που φροντίζει και για την ασφάλεια του μωρού της κατά τον ύπνο και κοιμάται μαζί του για να το θηλάζει, είναι λογικό να «μειώνει τις πιθανότητες» αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Γι’ αυτό και τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών τα «αγαπούν» ιδιαίτερα όσοι προωθούν τον θηλασμό (π.χ. World Health Organisation, UNICEF).
Οι παραπάνω παρατηρήσεις βοηθούν να διαβάζουμε πιο προσεκτικά τις σχετικές έρευνες και να μην επαναλαμβάνουμε υπεραπλουστεύσεις του τύπου "Το μωρό κινδυνεύει λιγότερο από το Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου, όταν κοιμάται μαζί με το γονιό στο ίδιο κρεβάτι". Το να κοιμάται ένα μωρό στο ίδιο κρεβάτι με τον ενήλικα μπαμπά-καπνιστή και χωρίς να είναι σε ύπτια θέση είναι εξίσου επικίνδυνο με το να κοιμάται σε μια κούνια σε άλλο δωμάτιο χωρίς τα σωστά σκεπάσματα και χωρίς επίβλεψη.