Κάπνισμα - Μερικές αλήθειες που θα πρέπει να γνωρίζετε

Οι επιβλαβείς συνέπειες του καπνίσματος είναι μια καλά εδραιω­μένη γνώση που επιβεβαιώνεται καθημερινά καθώς νέα στατιστι­κά στοιχεία έρχονται στο φως της δημοσιότητας.

Αν καπνίζετε ίσως θα θέλατε μερικές πιο λεπτομερείς πληροφορίες όσον αφορά τις επιπτώσεις αυτής σας της συνήθειας στην υγεία και στην ποιότητα της ζωής σας:

• Το κάπνισμα είναι ο συχνότερος εξωγενής παρά­γοντας πρόκλησης νοσημάτων και συμπτωμάτων (πηγή: WHO) ενώ παράλληλα αποτελεί την κύρια αιτία οικονομικής επιβάρυνσης του συνόλου των ασφαλιστικών οργανισμών, κρατικών και ιδιωτικών (πηγή: World Bank).
• Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πάνω από 4.000 διαφορετικές χημικές ουσίες εκ των οποίων τουλάχιστον 250 είναι αναγνωρισμένες τοξικές ου­σίες (όπως υδροκυάνιο, μονοξείδιο του άνθρακα, φορμαλδεΰδη, αμμωνία, τολουένιο) και 50 διαπι­στωμένα καρκινογόνες ουσίες (όπως αρσενικό, βενζένιο, βυρήλλιο, κάδμιο, χρώμιο, οξείδιο του αι­θυλενίου, νικέλιο, πολώνιο-210, βινυλοχλωρίδιο).
• Το παθητικό κάπνισμα (δηλαδή η έκθεση των μη καπνιστών στον καπνό του τσιγάρου) ενέχει τους ίδιους κινδύνους. Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη 80.000 θάνατοι ετησίως οφείλονται στο παθητικό κάπνισμα. Το κάπνισμα και η παθητική έκθεση στον καπνό του τσιγάρου υπολογίζεται ότι ευθύνονται για 438.000 πρόωρους θανάτους ετησίως στις ΗΠΑ. Από αυτούς 40% οφείλονται σε καρκίνο, 35% οε στεφανιαία νόσο και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και 25% σε αναπνευστική νόσο.

Το κάπνισμα βλάπτει σχεδόν κάθε σύστημα του οργανισμού. Ειδικότερα:

1. Αναπνευστικό σύστημα

Το κάπνισμα αυξάνει την πιθανότητα:

• Καρκίνου του πνεύμονα, προκαλώντας στην Ευρώπη 350.000 θανάτους ετησίως. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πιο θανατηφόρος μορφή καρκίνου και 90% των ασθενών είναι ή υπήρξαν καπνιστές. Η συχνότητά του αυξάνει όσο η καπνιστική συνήθεια επεκτείνεται στον πληθυσμό.
• Χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας: Η νόσος αυτή είναι προοδευτική και χαρακτηρίζεται από σταδιακή και μη αναστρέψιμη έκπτωση της αναπνευστικής λειτουρ­γίας, πρόκληση σημαντικού βαθμού αναπηρίας, συχνές νο­σηλείες στο νοσοκομείο, κακή ποιότητα ζωής και πρόωρο θάνατο. Παγκοσμίως αποτελεί τη μόνη αιτία θανάτου της οποίας η συχνότητα αυξάνει. Υπολογίζεται ότι στην Ευρώ­πη προκαλεί 300.000 θανάτους ετησίως.

2. Καρδιαγγειακό σύστημα

Το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για Στεφανιαία νόσο και Αγγειακά Εγκεφαλικά επεισόδια και μάλιστα χω­ρίς ο κίνδυνος αυτός να είναι ανάλογος της βαρύτητας της καπνιστικής συνήθειας. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες ο κίνδυνος Στεφανιαίας νόσου και Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου είναι τριπλάσιος σε καπνιστές <65 ετών.

Το κάπνισμα ενοχοποιείται για τον καρκίνο του λάρυγ­γα, του στοματοφάρυγγα, του οισοφάγου, του στομάχου, του παγκρέατος, των νεφρών, της ουροδόχου κύστεως, του τραχήλου της μήτρας καθώς και για την οξεία μυελογενή λευχαιμία.

Το κάπνισμα αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση πολλών ακόμη παθολογικών καταστάσεων όπως ο καταρράκτης, η πνευμονία, η βρογχίτιδα, η γαστρίτιδα, το πεπτικό έλκος, η υπογονιμότητα, ο πρόωρος τοκετός, το χαμηλό βάρος γέννησης, και το σύνδρομο του αιφνίδι­ου βρεφικού θανάτου παιδιών που η μητέρα τους κάπνιζε στην κύηση ή μετά τον τοκετό.

Η διακοπή του καπνίσματος

Η διακοπή του καπνίσματος είναι δύσκολη. 50% των καπνιστών δηλώνουν πως επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα και μάλιστα πολλοί από αυτούς έχουν προσπαθήσει αρκετές φορές. Η δυσκολία διακοπής του καπνίσματος οφείλεται στις εθιστικές ιδιότητες της νικοτίνης που είναι παρόμοιες με αυτές της κοκαΐνης: βελτιώνει τη διάθεση και την απόδοση στην εργασία, μειώνει την όρεξη και επιταχύνει το μεταβολισμό. Τα συ­μπτώματα στέρησης της νικοτίνης μοιάζουν με αυτά της στέρησης άλλων ουσιών: ανησυχία, ευερεθιστότητα, αδυναμία συγκέντρωσης, μει­ωμένη απόδοση στην εργασία, άγχος, ναυτία, βουλιμία, αύξηση σωματικού βάρους, διαταρα­χές του ύπνου και έντονη επιθυμία για κάπνισμα.

Το κάπνισμα και ο εθισμός στην νικοτίνη αναγνω­ρίζονται πλέον παγκοσμίως ως ασθένεια και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοια.

Η διακοπή του καπνίσματος ωφελεί οποτε­δήποτε κι αν επιτευχθεί. Μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καρδιοπάθειας και πνευμονοπάθειας, ανεξαρτήτως της ηλικίας. Δι­ακοπή του καπνίσματος στην ηλικία των 30 ετών μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου εξαιτίας του καπνίσματος κατά 90%. Στην ηλικία των 50 ετών ο κίνδυνος αυτός μειώνεται κατά 50%. Ακό­μα κι εκείνοι που διακόπτουν το κάπνισμα μετά τα 60 αναμένεται να ζήσουν περισσότερο από εκείνους που συνεχίζουν να καπνίζουν.

Ποτέ δεν είναι αργά για ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή. Η στροφή μας σε ένα πιο υγιεινό τρόπο διαβίωσης θα ωφελήσει εμάς και την οικογένειά μας.