Ερώτηση από Didi (17.04.2020)
Καλησπέρα γιατρέ,
Παρακολουθώ την ενότητα σας, τις ερωτήσεις των γονιών καθώς και τις απαντήσεις σας με ενδιαφέρον. Από τις απαντήσεις σας λοιπόν καταλαβαίνω ότι είστε πολύ αυστηρός σε ότι αφορά τον ύπνο, το πρόγραμμα και την ρουτίνα που πρέπει να ακολουθείται πιστά. Ως νέα μαμά δεν γνωρίζω (από βιβλιογραφία ή από έρευνες) παρά μόνο υποθέσεις κάνω γιατί μπορεί να είναι τόσο σημαντικά τα παραπάνω και η αλήθεια είναι ότι ποτέ ως τώρα δεν έχουμε συζητήσει αυτό το θεμα με τον παιδίατρο μας. Για ποιόν λόγο λοιπόν είναι τόσο σημαντικό το πρόγραμμα ύπνου να ξεκινάει τόσο νωρίς (νομίζω σε απάντηση σας στο παρελθόν είχατε πει να ξεκινάει γύρω στις 18:00) και να ακολουθείται αυστηρά; Για λόγους αναπτυξιακούς, υγείας ή 'πειθαρχίας'; Επίσης, μέχρι ποια ηλικία πρέπει να ακολουθείται το πρόγραμμα ύπνου; Το κάθε παιδάκι έχει σίγουρα την δική του ξεχωριστή ανάγκη αλλά πιστεύετε ότι όλα θα πρέπει να "εκπαιδευτούν" σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια;
Στην δική μας περίπτωση, έχουμε ένα μωράκι τριών μηνών και θηλάζουμε αποκλειστικά. Προσπαθώ όσο συνεργάζεται ο μικρός να μπαίνουμε σιγά σιγά σε μια σειρά. Συνήθως κάνουμε το μπανάκι μας, του τραγουδάω του κάνω χάδια και αποκοιμιέται γύρω στις 21:30 (πάντοτε πάνω στο στήθος - αυτό δύσκολα θα αλλάξει πιστεύω τουλάχιστον για την ώρα). Ξυπνάει ανά 2-2.5 ώρες για να φάει και βγαίνουμε πια από το δωμάτιο γύρω στις 9 το πρωί. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα καλό πρόγραμμα για αρχή ή είμαι πολύ απαιτητική από το βρέφος;
Συγγνώμη για το μακροσκελές μήνυμα απλά όπως σας προανέφερα καταλαβαίνω από τις απαντήσεις σας ότι είναι πολύ σημαντικό το θέμα ύπνου για το παιδί και νομίζω ότι δεν υπάρχει η κατάλληλη ενημέρωση των γονιών για αυτό το ζήτημα από το προσωπικό υγείας.
Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
Απάντηση από παιδίατρο (17.04.2020)
Αγαπητή μητέρα,
οι χρόνοι του ύπνου και των γευμάτων είναι πάντα τοποθετημένοι κατά προσέγγιση, και η ένταση με την οποία κανείς δίνει την συμβουλευτική είναι πάντα αντίστοιχη με το μέγεθος της διόρθωσης που πρέπει να γίνει. Για παράδειγμα εσείς περιγράφετε μια πολύ καλή κατάσταση για ένα μωρό αυτής της ηλικίας, οπότε στην δική σας περίπτωση και για την δική σας διευκόλυνση θα πρότεινα μόνο μικρές διορθώσεις προς το "αρκετά νωρίτερα" χωρίς ιδιαίτερες αλλαγές στην ρουτίνα. Φαίνεται οτι έχετε καταλάβει το "δεν βλάπτει αλλά δυσκολεύει τα πράγματα" στο να αποκοιμιέται ένα παιδί στο στήθος, οπότε κι εδώ δεν θα σάς έλεγα κάτι άλλο.
Οι λόγοι για τους οποίους πρέπει ένα παιδί (κι ένας ενήλικας!!) να κοιμάται νωρίς, τώρα και για πάντα, είναι πολλοί, εκ των οποίων οι σημαντικότεροι είναι:
1. Ο ημερήσιος κύκλος έκκρισης των ορμονών του στρες
2. Ο ημερήσιος κύκλος έκκρισης της αυξητικής ορμόνης και ο τρόπος δράσης της
3. Η ανάγκη σταθερού προγράμματος για την καλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών
4. Η ανάγκη αποφυγής των οθονών και η παρατήρηση ότι οι περισσότερες οικογένειες στην σύγχρονη κοινωνία μετά τις 7μμ βρίσκονται μπροστά σε μια οθόνη (δεν είναι τυχαία τοποθετημένες οι ειδήσεις και οι διαφημίσεις)
5. Η ανάγκη να περνά το ζευγάρι χρόνο χωρίς το παιδί
6. Η ανάγκη ανάπαυσης των γονέων που φροντίζουν το παιδί προκειμένου να μπορούν να συνεχίσουν να το κάνουν με συνέπεια (μην ξεχνάτε πως στον υπόλοιπο κόσμο οι άνθρωποι πάνε στην εργασία τους στις 6 και στις 7 και όχι στις 9, και τώνε βραδινό περί τις 6-7μμ)
7. Η μείωση της επίπτωσης της παχυσαρκίας (η Ελλάδα είναι ΠΡΩΤΗ στην Ευρώπη, και από τις πρώτες παγκοσμίως στην παιδική παχυσαρκία!)
Η λίστα είναι μακρά, και θα αρκούσαν και μόνο οι δύο πρώτοι λόγοι, αλλά φτάνουμε άνετα πολύ περισσότερους αν προσπαθήσουμε λίγο.
Μιας και το θέτετε, οφείλω να είμαι δημόσια ειλικρινής: ο λόγος για τον οποίον δεν συζητιέται από τους επαγγελματίες υγείας είναι ξεκάθαρα ένας εκ των δύο α) κακή ενημέρωση ή/και β) να μην δυσαρεστηθεί ο γονέας.
Αυτοί οι ίδιοι λόγοι αποτρέπουν τους παιδίατρους από το να συστήνουν εγκαίρως αναπτυξιολογικούς ελέγχους και κατάλληλες θεραπείες πρώιμης παρέμβασης, φέρνοντας τα παιδιά μας στην Ελλάδα σε ένα από τα χαμηλότερα ακαδημαϊκά επίπεδα της Ευρώπης. Η ευθύνη των επαγγελαματιών υγείας όπως πολύ σωστά έχετε καταλάβει είναι τεράστια για όλα αυτά τα θέματα. Λυπάμαι που το λέω, αλλά η ανάγκη των ιατρών "να κρατήσουν τον πελάτη τους ευχαριστημένο" συχνά ξεπερνά την υποχρέωσή τους να τον φροντίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όχι σπάνια δε μπαίνει το προσωπικό ζήτημα στην μέση: "Εσείς γιατρέ το κάνετε αυτό στα παιδιά σας;" Παρότι για το συγκεκριμένο θέμα ναι, το κάνω, η απάντησή μου είναι πάντα η ίδια: "Με πληρώνετε επειδή είμαι καλός μπαμπάς ή επειδή είμαι καλός παιδίατρος;"
Πρέπει λοιπόν να γίνει κατανοητό από όλους ότι η ορθή συμβουλευτική και η πραγματικότητα μπορεί να απέχουν. Εμείς θέτουμε τον στόχο, το ιδανικό. Η κάθε οικογένεια προσπαθεί να φτάσει όσο πιο κοντά μπορεί. Το να μην προσπαθήσει είναι το πρόβλημα, όχι το να μην φτάσει.
Επιστρέφοντας σε εσάς, δεν θα πείραζα τίποτα απολύτως εκτός από την ώρα που ξεκινάτε την ρουτίνα ύπνου. Αν το έξι σάς μοιάζει υπερβολικό, τουλάχιστον μην ξεπερνάτε το επτά. Κι αν όχι τώρα, τότε σιγά σιγά μέσα στους επόμενους μήνες. Τα παιδιά πρέπει να μπαίνουν για ύπνο "ξεκούραστα". Τώρα είστε ακόμα σε μια περίοδο που το παιδί σας δεν έχει την ενέργεια να σάς "εξοντώσει", αλλά σε λίγους μήνες, θα την έχει. Επίσης σε αυτή την ηλικία έχει θερμιδικές ανάγκες που επιβάλλουν το ξύπνημα και το γεύμα. Βάλτε σωστά τα πράγματα στο 24ωρο πρόγραμμά σας, και θα με θυμηθείτε.
Αν με ρωτάτε όμως αν υπάρχει σημαντική οργανική βλάβη στο παιδί σας από το να κοιμάται στις 9 αντί για τις 7, τότε πιθανώς η απάντηση είναι όχι - με επιφύλαξη όμως, για πράγματα που δεν γνωρίζουμε ακόμα. Αν με ρωτάτε αν είναι βλαβερό για την συνολική του ανάπτυξη, λαμβάνοντας υπόψιν όλους τους παραπάνω παράγοντες (και κάποιους ακόμα που δεν αναφέρω λόγω πολυπλοκότητας), τότε ναι, είναι.
Εν τέλει όμως πρόκειται για το δικό σας παιδί, και οι αποφάσεις μένουν με εσάς. Δεν υπάρχουν για όλα τα πράγματα άσπρα/μαύρα συμπεράσματα. Επαναλαμβάνω: ο γιατρός θέτει τον στόχο και σάς δείχνει ένα τρόπο να τον πιάσετε. Εσείς είστε υπεύθυνη για το παιδί σας. Απλά να θυμάστε πως όλα όσα κάνετε τώρα, ειδικά τους πρώτους 6-12 μήνες της ζωής, διαμορφώνουν θεμελιακά το τι άνθρωπος θα είναι τελικά (και ναι, αυτό το ξέρουμε από μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου σε σχέση με την ψυχοδυναμική ανάπτυξη του ανθρώπου και τις επιγενετικές επιδράσεις στην βρεφική ηλικία).
Με εκτίμηση,
πάντα στην διάθεσή σας,
Εργαλεία 
