Διαζύγιο και ψυχολογικές επιπτώσεις στα παιδιά

Αιμορραγούσα πληγή, η οποία επηρεάζει, διαμορφώνει και συνοδεύει την υπόλοιπη ζωή τους, είναι για τα παιδιά το βίαιο διαζύγιο ενός ζευγαριού.

Τα αποτέλεσμα μακροχρόνιων επιστημονικών μελετών δείχνουν ότι η πλειοψηφία των παιδιών βιώνει το δραματικό αυτό γεγονός ως πένθος, αφού χάνει την μέχρι τότε οικογενειακή του ζωή (φίλους, γείτονες, συμμαθητές κ.λ.π).

Μάλιστα το πένθος, το οποίο συνοδεύεται από θυμό, οργή και ζήλεια, διαρκεί πολλά χρόνια,καθώς οι αλλαγές στην ζωή των παιδιών είναι συχνές και πάρα πολλές.

«Το διαζύγιο είναι μια σημαντική ψυχολογική και κοινωνική αλλαγή στην ζωή των παιδιών και μπορεί να διαρκεί πολλά χρόνια. Από πολλούς θεωρείται ανάλογο του πένθους, καθότι η απώλεια είναι κοινό χαρακτηριστικό» αναφέρει η παιδοψυχίατρος κα Μυρτώ Αρμενάκα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς η διαδικασία του διαζυγίου περνάει θεωρητικά από τρείς φάσεις, κατά τις οποίες τραυματίζεται σε πολλές περιπτώσεις η ψυχική ισορροπία των παιδιών.

Την οξεία φάση (μπορεί να διαρκέσει χρόνια με υφέσεις, εξάρσεις, δικαστήρια κ.λ.π), η οποία περιλαμβάνει έντονες αντιδράσεις, συχνές εντάσεις, ακόμα και σωματική βία.

Την μεταβατική περίοδο κατά την οποία οι γονείς αρχίζουν να απομακρύνονται και ξεκινούν νέες σχέσεις, νέες καριέρες, νέοι τόποι διαβίωσης.

Την τρίτη φάση όπου δημιουργούνται σχετικά σταθερές σχέσεις μεταξύ των γονιών.

Διαζύγιο και παιδιά διάφορων ηλικιών

Δραματικές είναι οι επιπτώσεις που έχει ένα βίαιο διαζύγιο στη ζωή των παιδιών. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες τα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους εμφανίζουν:

Τα παιδία μικρότερα των δυο χρόνων

• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Φόβους (όταν αλλάζει η ρουτίνα πηγαίνοντας από τον ένα γονιό στον άλλο).
• Διαταραχές στον ύπνο.
• Φανταστικούς φόβους εγκατάλειψης.
• Κλαίνε σπαρακτικά όταν αφήνουν τον ένα γονιό.
• Επιθετικότητα προς τους γονείς, τους συνομήλικους και τους φίλους τους.

Τα παιδιά 5-8 χρόνων

• Kλαίνε (για τον γονιό που απομακρύνεται από την εστία και φοβούνται ότι θα αντικατασταθεί από άλλο πατέρα ή μητέρα).
• Πιστεύουν ότι δεν είναι μόνιμο γεγονός ο χωρισμός.
• Πέφτει η σχολική απόδοση.

Τα παιδιά 8,5-12 χρόνων

• Έντονο θυμό και επιθετικότητα προς ένα γονιό.
• Άγχος, μοναξιά και διακατέχονται από αίσθημα εγκατάλειψης.
• Συμπάθεια ως τον γονιό, ο οποίος είναι σε αδύναμη θέση και προσπαθούν να τον υποστηρίξουν.
• Αρνητικές σχολικές επιδόσεις.

Οι έφηβοι

• Οξεία κατάθλιψη.
• Αυτοκτονικό ιδεασμό και διαταραχές συμπεριφοράς.
• Έντονο θυμό.
• Βίαιη συμπεριφορά προς τους γονείς ακόμα και από παιδιά που δεν το είχαν ξανακάνει.
• Άγχος για το μέλλον τους.

Διαχρονικές επιστημονικές μελέτες αναφέρουν πως παιδιά που έζησαν δύσκολα διαζύγια θυμούνται σκηνές βίας με λεπτομέρειες ακόμα και 15 χρόνια αργότερα. Συχνά τέτοια παιδιά εμπλέκονται ως ενήλικες σε βίαιες σχέσεις.

«Σύμφωνα με τις στατιστικές τα αγόρια είναι εκείνα που βιώνουν πιο δύσκολα το διαζύγιο των γονιών τους καθώς η προσαρμογή τους 18 μήνες μετά είναι χειρότερη των κοριτσιών» τονίζει η κα Αρμενάκα και προσθέτει «Αντίθετα τα κορίτσια στην εφηβεία έχουν συγκρουσιακές σχέσεις με τις μητέρες τους ιδίως στους αποχωρισμούς. Πολλά κορίτσια 10 χρόνια μετά το διαζύγιο έχουν συχνές εφήμερες σχέσεις και έχουν αρκετά μεγαλύτερους συντρόφους. Αναφέρουν ότι φοβούνται τις δεσμεύσεις την απιστία και την προδοσία».

Τα παιδιά των χωρισμένων γονιών έχουν τον φόβο ότι δεν θα επιτύχουν μια μόνιμη σχέση, και ότι δεν θα καταφέρουν να ξεπερνούν τις δυσκολίες με συνέπεια να φεύγουν εύκολα από τις σχέσεις τους.

Ιδίως οι άντρες έχουν τον φόβο ότι ανά πάσα στιγμή θα προκύψει πρόβλημα και φοβούνται περισσότερο όταν όλα πάνε καλά. Όταν χωρίσουν από τις δικές τους οικογένειες συχνά ακολουθεί περίοδος που δεν εκπληρώνουν επαρκώς τα γονικά τους καθήκοντα.

Την χειρότερη εξέλιξη έχουν τα "παιδιά του Αρμαγεδώνα" που σύρονται στα δικαστήρια και συμμετέχουν στις δικαστικές διενέξεις του ζευγαριού.

«Όλα τα παιδιά των ζευγαριών που οδηγούνται σε διαζύγιο, περισσότερο δε στις περιπτώσεις του βίαιου, θα πρέπει να μένουν έξω από τις διαμάχες και αντιδικίες των γονιών και να έχουν ψυχολογική υποστήριξη» τονίζει η κα Αρμενάκα και καταλήγει.

«Στόχος της ψυχολογικής υποστήριξης πρέπει να είναι η κατανόηση της κατάστασης του διαζυγίου, η ανάλυση των απωλειών, η βελτίωση των συμπτωμάτων του θυμού και των αυτόκατηγοριών, η αποδοχή της μονιμότητας του διαζυγίου και στόχευση ρεαλιστικών ελπίδων για τις σχέσεις με τους γονείς».