Το κάποτε βολικό στη διατροφή βρέφος σας έχει πλέον εξελιχθεί σε ένα εκλεκτικό στη διατροφή του νήπιο (1-3 ετών), που δεν μπορεί να εκφράσει πλήρως τις προτιμήσεις του και τις αλλαγές που βιώνει στη γεύση του.
Αντίθετα, το παιδί της προσχολικής ηλικίας (3-6 ετών) μπορεί να επικοινωνεί καλύτερα τις διατροφικές του προτιμήσεις, κάνοντας κάπως ευκολότερη την προσπάθειά σας να το βοηθήσετε.
Τα νήπια ενθουσιάζονται με την αίσθηση των επιτευγμάτων τους στο περπάτημα και στην αναρρίχηση, με την ανακάλυψη του χώρου τους και τον έλεγχο των ορίων σας φέρνοντάς σας σε απόγνωση όταν προσπαθείτε να τους προσφέρετε ένα ισορροπημένο γεύμα. Η αυξανόμενη ανεξαρτησία του νηπίου σας, η ανάγκη του για την προσοχή σας, η επιθυμία του να βεβαιώσει τον αυτοέλεγχο του (π.χ. 'δεν θα με κάνεις να το φάω αυτό'), ή να δει την αντίδραση σας στην επίμονη άρνησή του, μπορούν να είναι οι πραγματικές αιτίες της άρνησης της τροφής που του προσφέρετε, παρά η ίδια η τροφή. Γι' αυτό αν συνεχίσετε να επιμένετε στην προσπάθειά σας το μόνο που θα κερδίσετε είναι να ενισχύσετε την άρνησή του να δεχτεί την τροφή.
Αντίθετα με όσα νήπια είναι σχολαστικά ως προς την πρόσληψη της τροφής με αποτέλεσμα να τρώνε λίγο, κάποια άλλα νήπια «βόσκουν» όλη την ημέρα. Αυτά, πιθανόν, να είναι ήδη χορτάτα όταν έρθει η ώρα του φαγητού, έτσι ίσως είναι καλύτερα να τους μειώσετε την ποσότητα του τσιμπολογήματος που τους προσφέρετε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να καταγράψετε τί κολατσιό τούς προσφέρετε και πόσο συχνά και σίγουρα θα μείνετε έκπληκτοι με την ποσότητα φαγητού που προσλαμβάνουν.
Όσο τους προσφέρετε μια ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, όπως ζυμαρικά, ψάρι, πουλερικά, κρέας, γαλακτοκομικά, όσπρια, φρούτα και λαχανικά, θα υπάρχει πάντα κάτι στο πιάτο τους που θα το επιλέξουν για να το φάνε. Οι διατροφολόγοι προτείνουν τρία κύρια γεύματα την ημέρα και δύο κολατσιά μεταξύ των γευμάτων σαν επαρκή για τις ανάγκες των νηπίων.
Τί να μην κάνετε... (αναφέρουμε μερικά)
- μη ρωτάτε το νήπιο τί θέλει για φαγητό
καθώς μπορεί να μην θέλει ό,τι έχετε ετοιμάσει, αλλά απλά σερβίρετέ το και ανακοινώστε "έτοιμο το φαγητό" - μην προσφέρετε γάλα ή χυμούς πριν το κυρίως γεύμα
γιατί κόβουν την όρεξη - μην τρώτε μπροστά στην τηλεόραση
γιατί η ώρα του φαγητού πρέπει να είναι αφιερωμένη μόνο σε αυτό — ώρα για φαγητό και για την οικογένεια — ώστε το γεύμα να είναι το κέντρο της προσοχής του νηπίου - μην προσφέρετε πουρέ σε νήπια μεγαλύτερα των 3 ετών
με την ιδέα ότι τα κουράζει η μάσηση και έτσι δεν τρώνε. Όλα τα νήπια με ανεπτυγμένη την οδοντοφυΐα πρέπει να έχουν την τροφή τους καλομαγειρεμένη σε μικρές μπουκιές ώστε να μάθουν να μασούν. Η λιωμένη τροφή (πουρέ) είναι απαράδεκτη για τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας και ενισχύει τα διατροφικά προβλήματα. - μη δωροδοκείτε τα νήπια με γλυκίσματα για να δεχθούν το φαγητό τους
- μην προσφέρετε κολατσιό πλούσιο σε λίπη, αλάτι ή ζάχαρη
καθώς όσο περισσότερα από αυτά γεύεται το νήπιο τόσο λιγότερο θα επιθυμεί το πιο υγιεινό εναλλακτικό κολατσιό που θα του προσφέρετε - μην προσφέρετε κολατσιό πριν το κυρίως γεύμα, ακόμη και υγιεινό - καθώς θα του μειώσει την όρεξη
Παρακάτω ακολουθούν μερικές συμβουλές για το πώς να αντιμετωπίσετε το νήπιό σας που:
... αρνείται να φάει
- φάτε μαζί του.
Τα νήπια αγαπούν να μιμούνται τους γονείς τους. Έτσι αν για παράδειγμα σας δουν να τρώτε βραστά λαχανάκια μπορεί να θελήσουν να τα δοκιμάσουν. Καλό είναι να τα υποστηρίζετε σε αυτό, λέγοντας για παράδειγμα "μμμ, αυτά είναι τα αγαπημένα μου!" - μαγειρέψτε με διαφορετικό τρόπο την τροφή που αρνείται.
Κάποια νήπια τα απωθούν συγκεκριμένες γεύσεις ή μυρωδιές φαγητών και αυτό τα εμποδίζει να οικειωθούν μία συγκεκριμένη τροφή. Μπορεί να τα αηδιάζει η μυρωδιά του βραστού κοτόπουλου αλλά να το αγαπήσουν ψητό. - προσφέρετε ένα νέο φαγητό συνοδευόμενο από ένα αγαπημένο του.
που μοιάζει ίδιο όπως για παράδειγμα καρότο με γλυκιά πατάτα. - ετοιμάζετε μαζί του το φαγητό
Αφήστε το παιδί να ανακατέψει τα φύλλα της σαλάτας, να τακτοποιήσει την ντομάτα και το αγγούρι και να τρίψει την φέτα. Η εξοικείωση με το φαγητό είναι ένας θαυμάσιος τρόπος να του ασκήσουν τις αισθήσεις και να παροτρύνουν ένα σχολαστικό στην τροφή παιδί να δοκιμάσει ό,τι βοήθησε στην παρασκευή του. - πηγαίνετε να ψωνίσετε τα λαχανικά μαζί. Διαλέγοντας μαζί λαχανικά και φρούτα, ονομάζοντάς τα, το βοηθάτε να εξοικειωθεί τις διαφορετικές μορφές της τροφής και να δει το φαγητό σαν μια ενδιαφέρουσα εμπειρία.
... αποφεύγει νέα φαγητά
- οργανώστε τα γεύματα σαν μπουφέδες
Επιτρέψτε του να επιλέξει το φαγητό που επιθυμεί από μια λίστα πού έχετε ετοιμάσει και προετοιμάστε το φαγητό σαν μπουφέ εισάγοντας μαζί με τα αγαπημένα του και δύο νέα φαγητά. - προσκαλέστε άλλα παιδάκια για φαγητό
Τα νήπια συχνά επηρεάζονται από τα άλλα παιδάκια και δοκιμάζουν πιο εύκολα τα νέα φαγητά που θα τους προσφέρετε σε ένα σπιτικό πάρτι ή ένα παιδικό πικ-νικ. - πειραματιστείτε με αρωματικά φυτά και μπαχαρικά
Πηγαίνετε μαζί να ψωνίσετε γλαστράκια με μαϊντανό, ρίγανη ή θυμάρι και δείξτε του πώς προσθέτουμε τις διάφορες μυρωδιές σε μια σάλτσα ή σαλάτα.
... είναι επιλεκτικό στο φαγητό του
- προσφέρετέ του χειροπιαστά μεζεδάκια (finger food)
Φαγητό που είναι εύκολο να το κρατήσει στο χεράκι του είναι πιο εύκολο να το δεχτεί. Κόψτε τυρί, αγγούρι ή καρότο σε κυβάκια ή ραβδάκια, ή προετοιμάστε μικρά υγιεινά σάντουιτς. - προσφέρετε μικρές μερίδες
Συχνά οι μεγάλες μερίδες είναι αποθαρρυντικές. - μην βιάζεστε την ώρα του φαγητού
Τα σχολαστικά στην διατροφή παιδιά χρειάζονται τον χρόνο τους, γι' αυτό να είστε υπομονετικοί. Αν όμως δεν έχουν φάει μέσα σε 20-30 λεπτά μην επιμένετε άλλο.
Κι άλλες συμβουλές...:
- επαινείτε το νήπιο όταν τελειώνει το φαγητό του
- να είστε συνεπείς στις ώρες του φαγητού ώστε τα παιδιά να νιώθουν ασφάλεια με την ρουτίνα και έτοιμα για την ώρα του φαγητού
- προσφέρετε υγιεινά κολατσιό σε ευχάριστα σκεύη με καπάκια που θα προσκαλούν το νήπιο να εξερευνήσει και να ανακαλύψει το περιεχόμενό τους. Φρούτα, λαχανικά, τυριά και γιαούρτι είναι θρεπτικές επιλογές κολατσιού.
- τρώτε από ένα μεγάλο κοινό πιάτο καθώς πολλά νήπια βρίσκουν το πιάτο των γονιών τους πιο ενδιαφέρον από το δικό τους. Τοποθετώντας ένα νέο φαγητό σε ένα μεγάλο πιάτο για όλους όχι μόνο παροτρύνει το νήπιο να συμμετάσχει αλλά ενδυναμώνει και την ενότητα της οικογένειας.
- δημιουργήστε έναν μικρό λαχανόκηπο σε γλαστράκια στο μπαλκόνι σας. Τα νήπια θα ενθουσιαστούν βλέποντας τις ντομάτες στο τσαμπί και θα περιμένουν πότε θα τις χρησιμοποιήσουν στη σαλάτα τους ή στο τοστ τους.
- Τα προβλήματα στη διατροφή θέλουν λίγο χρόνο για να ξεπεραστούν αλλά δε διαρκούν για πάντα. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι διατροφικές δυσκολίες δεν είναι το ίδιο με τις παιδικές διατροφικές διαταραχές της νευρικής ανορεξίας/βουλιμίας διότι δεν προέρχονται από άγχος ή ιδεο-ψυχαναγκαστικές διαταραχές, ούτε από στρεβλωμένες απόψεις της εικόνας του σώματος. (Αν και υπάρχει η πιθανότητα το σχολαστικό για το φαγητό παιδί να παρουσιάσει κάποια διατροφική διαταραχή στο μέλλον κατά την εφηβική ηλικία, αλλά αυτό δεν είναι κανόνας και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες κλινικές προϋποθέσεις).
Επίσης, στην Ελληνική κοινωνία, επικρατεί η άποψη πως όσο παχουλό είναι το μωρό τόσο υγιές είναι, κι έτσι πολλοί γονείς ζορίζουν τα παιδιά τους να τρώνε ακόμα κι όταν δεν πεινάνε. Αυτή η νοοτροπία δεν βοηθά την υγεία του παιδιού και μάλλον θα πρέπει να μας ανησυχεί, αν δούμε τί επιφυλάσσει για τους περισσότερους εφήβους — όπως φαίνεται και στην εθνική έρευνα του Τzotzas (2008), που έδειξε ότι τα Ελληνοπούλα στις ηλικίες από 10-19 ετών είναι τα πιο παχύσαρκα μεταξύ των Ευρωπαίων συνομήλικών τους. Επίσης, μπορεί να έχει και την αντίστροφη επιρροή — να επιμένει το παιδί να μη φάει — ειδικά αν αυτός που το πιέζει δείχνει παχύσαρκος. Μια ήρεμη αντιμετώπιση, χωρίς βία και πιέσεις, αλλά ούτε και αδιαφορία, μαζί με μια ισορροπημένη διατροφή, είναι ό,τι καλύτερο, αν όχι αναγκαίο.
Χρυσάνθη Γεωργιάδου
Ψυχολόγος, MSc Res Psych, Dip Psych, BA(Psych), BA
chrissa.georgiades@uclmail.net
Βιβλιογραφία
Jana, L.A. and Shu, J. (2007). Food Fights, American Academy of Pediatrics, USA
Lask, B. & Bryant-Waugh, R. (1999). Eating Disorders- A Parents Guide. Penguin NY
More, J. (2008). How to feed your toddler. babycentre.co.uk
More, J. (2006). How to cope with toddler feeding problems.babycenter.co.uk
Tzotzas, T., Kapantous, E., Tziomalos, K., Ioannidis, I., Mortogloy, A., Bakatselos, S., Kaklamanoy,
M., Lanaris, L. and Kaklamanou, I. (2008). Epidemiological Survey for the Prevalence of Overweight
and Abdominal Obesity in Greek Adolescents. Obesity (16), 1718-1722
WebMD Medical Reference (2010). Baby Feeding Problems and Solutions.
Η βιολογική διατροφή και η σημασία της για τα παιδιά
Εργαλεία 
